Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

more propitious

  • 1 aecus

    aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].
    I.
    A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;

    syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,

    level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:

    aequus et planus locus,

    Cic. Caec. 17 fin.:

    in aequum locum se demittere,

    Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:

    in aequum locum deducere,

    Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:

    sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,

    i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:

    meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,

    from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:

    facilem in aequo campi victoriam fore,

    Liv. 5, 38:

    ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,

    Tac. Agr. 35:

    in aequum digredi,

    id. ib. 18:

    in aequo obstare,

    id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:

    dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,

    up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,
    B.
    Favorable, convenient, advantageous (as its opp., iniquus, uneven, has that of unfavorable, etc.).
    1.
    Of place:

    locum se aequum ad dimicandum dedisse,

    Caes. B. C. 3, 73:

    etsi non aequum locum videbat suis,

    Nep. Milt. 5, 4:

    non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,

    Tac. A. 1, 68. —
    2.
    Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:

    et tempore et loco aequo,

    Liv. 26, 3:

    tempore aequo,

    Suet. Caes. 35.—
    3.
    In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).
    (α).
    Absol.:

    consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,

    Cic. Or. 10, 34:

    nobilitate inimica, non aequo senatu,

    id. Q. Fr. 2, 3 med.:

    meis aequissimis utuntur auribus,

    id. Fam. 7, 33:

    oculis aspicere aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    O dominum aequum et bonum,

    Suet. Aug. 53:

    boni et aequi et faciles domini,

    id. Tib. 29.—
    (β).
    With dat.:

    aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,

    Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—
    (γ).
    With in and acc.:

    quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,

    Cic. Quint. 14.—
    (δ).
    With in and abl.:

    victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,

    Prop. 4, 18, 28.—Hence,
    4.
    aequus, i, m. subst., a friend:

    ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,

    both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:

    aequis iniquisque persuasum erat,

    Liv. 5, 45.
    II.
    That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:

    aequo censu censeri,

    Plaut. Trin. 2, 4, 92:

    partīs,

    Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:

    aequa erit mensura sagorum,

    ib. Exod. 26, 8:

    pondera,

    ib. Lev. 19, 36:

    portio,

    ib. 2 Mach. 8, 30:

    aequa dementia,

    Lucr. 1, 705 al.:

    aequā manu discedere,

    to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,

    aequo Marte pugnare,

    with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:

    urbs erat in summo nubibus aequa jugo,

    Ov. P. 4, 7, 24:

    aequum vulnus utrique tulit,

    id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:

    aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,

    Verg. A. 2, 724:

    pars aequa mundi,

    Plin. 2, 19, 17, § 81:

    utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,

    Ter. Eun. 1, 2, 12:

    non tertiam portionem, verum aequam,

    Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,
    1.
    Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:

    dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,

    Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:

    adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,

    Tac. G. 36 fin.
    2.
    In aequo esse or stare, to be equal:

    qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,

    Sen. Phoen. 98:

    ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,

    id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:

    in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,

    Liv. 39, 50 fin.
    B.
    Morally.
    1.
    Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:

    praetor aequus et sapiens,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:

    aequissimus aestimator et judex,

    id. Fin. 3, 2:

    praebere se aequum alicui,

    id. Fam. 2, 1:

    absentium aequi, praesentibus mobiles,

    benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—
    2.
    Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):

    aequa et honesta postulatio,

    Cic. Rosc. Am. 2:

    quod justum est et aequum, servis praestate,

    just and fair, Vulg. Col. 4, 1:

    postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,

    Cic. Clu. 2:

    aequa lex et omnibus utilis,

    id. Balb. 27:

    aequissimis legibus monere,

    Aur. Vict. Caes. 9, 5:

    aequae conditiones,

    Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,
    3.
    ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):

    utilitas justi prope mater et aequi,

    Hor. S. 1, 3, 98:

    aequi studium,

    Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:

    lamentari amplius aequo,

    Lucr. 3, 966:

    injurias gravius aequo habere,

    to feel too deeply, Sall. C. 50:

    potus largius aequo,

    Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):

    quae liberum scire aequom est adulescentem,

    Ter. Eun. 3, 2, 25:

    significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,

    Lucr. 5, 1023:

    non est aequum nos derelinquere verbum Dei,

    Vulg. Act. 6, 2:

    aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,

    Aur. Vict. Epit. 12, 7:

    ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,

    Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,

    sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:

    plus vidissem quam med atque illo aequom foret,

    would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—
    4.
    Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:

    neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,

    what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:

    cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,

    Cic. Brut. 38:

    ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,

    id. Caecin. 23:

    fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,

    in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:

    illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,

    Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—
    C.
    Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);

    esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,

    Plaut. Rud. 2, 3, 71:

    concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,

    Cic. Rosc. Am. 50:

    quodadest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 32:

    tentantem majora, fere praesentibus aequum,

    id. Ep. 1, 17, 24;

    and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,

    id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:

    carere aequo animo aliquā re,

    id. Brut. 6:

    ferre aliquid,

    Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:

    accipere,

    Sall. C. 3, 2:

    tolerare,

    id. J. 31:

    quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,

    Suet. Tib. 25:

    testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,

    id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:

    aequo animo esto,

    be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:

    aequo animo (aliquis) est? Psallat,

    ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:

    istuc aequi bonique facio,

    Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:

    aequi istuc faciam,

    it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:

    aequi bonique dicere,

    to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):

    eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,

    Cic. Off. 2, 8, 30:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    id. Fam. 9, 13, 2:

    universa aeque eveniunt justo et impio,

    Vulg. Eccl. 9, 2.
    1.
    In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.
    (α).
    Aeque—cum:

    animum advorte, ut aeque mecum haec scias,

    Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—
    (β).
    Aeque with comp. abl.:

    nullus est hoc meticulosus aeque,

    as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:

    qui me in terrā aeque fortunatus erit,

    id. Curc. 1, 2, 51.—
    (γ).
    Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;

    Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:

    quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,

    Hor. Ep. 1, 1, 26.—
    (δ).
    Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:

    nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,

    Cic. Lael. 6, 22:

    sed me colit et observat aeque atque patronum suum,

    id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—
    (ε).
    Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;

    neither in Cic. nor in Cæs.),

    as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;

    nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,

    id. Epid. 2, 3, 1:

    nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,

    Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;

    in navibus posita aeque quam in aedificiis,

    Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—
    (ζ).
    Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:

    idemque proficeret aeque ut rosaceum,

    Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—
    (η).
    Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:

    aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,

    Tac. Agr. 15.—
    2.
    The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):

    satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:

    aeque sons,

    Liv. 29, 19, 2;

    so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,

    it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—
    3.
    With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:

    non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,

    Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:

    etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),

    id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:

    aeque ambo pares,

    Plaut. Men. 5, 9, 60:

    duae trabes aeque longae,

    Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —
    4.
    Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:

    Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,

    Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—
    5.
    In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—
    B.
    Justly, with equity:

    mihi id aeque factum arbitror,

    Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:

    aequissime jus dicere,

    Aur. Vict. Epit. 11, 2:

    judicas ut qui aequissime,

    Sid. 15, Ep. 11.
    An old adverb.
    form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > aecus

  • 2 aequum

    aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].
    I.
    A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;

    syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,

    level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:

    aequus et planus locus,

    Cic. Caec. 17 fin.:

    in aequum locum se demittere,

    Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:

    in aequum locum deducere,

    Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:

    sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,

    i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:

    meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,

    from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:

    facilem in aequo campi victoriam fore,

    Liv. 5, 38:

    ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,

    Tac. Agr. 35:

    in aequum digredi,

    id. ib. 18:

    in aequo obstare,

    id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:

    dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,

    up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,
    B.
    Favorable, convenient, advantageous (as its opp., iniquus, uneven, has that of unfavorable, etc.).
    1.
    Of place:

    locum se aequum ad dimicandum dedisse,

    Caes. B. C. 3, 73:

    etsi non aequum locum videbat suis,

    Nep. Milt. 5, 4:

    non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,

    Tac. A. 1, 68. —
    2.
    Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:

    et tempore et loco aequo,

    Liv. 26, 3:

    tempore aequo,

    Suet. Caes. 35.—
    3.
    In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).
    (α).
    Absol.:

    consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,

    Cic. Or. 10, 34:

    nobilitate inimica, non aequo senatu,

    id. Q. Fr. 2, 3 med.:

    meis aequissimis utuntur auribus,

    id. Fam. 7, 33:

    oculis aspicere aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    O dominum aequum et bonum,

    Suet. Aug. 53:

    boni et aequi et faciles domini,

    id. Tib. 29.—
    (β).
    With dat.:

    aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,

    Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—
    (γ).
    With in and acc.:

    quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,

    Cic. Quint. 14.—
    (δ).
    With in and abl.:

    victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,

    Prop. 4, 18, 28.—Hence,
    4.
    aequus, i, m. subst., a friend:

    ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,

    both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:

    aequis iniquisque persuasum erat,

    Liv. 5, 45.
    II.
    That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:

    aequo censu censeri,

    Plaut. Trin. 2, 4, 92:

    partīs,

    Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:

    aequa erit mensura sagorum,

    ib. Exod. 26, 8:

    pondera,

    ib. Lev. 19, 36:

    portio,

    ib. 2 Mach. 8, 30:

    aequa dementia,

    Lucr. 1, 705 al.:

    aequā manu discedere,

    to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,

    aequo Marte pugnare,

    with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:

    urbs erat in summo nubibus aequa jugo,

    Ov. P. 4, 7, 24:

    aequum vulnus utrique tulit,

    id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:

    aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,

    Verg. A. 2, 724:

    pars aequa mundi,

    Plin. 2, 19, 17, § 81:

    utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,

    Ter. Eun. 1, 2, 12:

    non tertiam portionem, verum aequam,

    Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,
    1.
    Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:

    dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,

    Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:

    adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,

    Tac. G. 36 fin.
    2.
    In aequo esse or stare, to be equal:

    qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,

    Sen. Phoen. 98:

    ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,

    id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:

    in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,

    Liv. 39, 50 fin.
    B.
    Morally.
    1.
    Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:

    praetor aequus et sapiens,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:

    aequissimus aestimator et judex,

    id. Fin. 3, 2:

    praebere se aequum alicui,

    id. Fam. 2, 1:

    absentium aequi, praesentibus mobiles,

    benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—
    2.
    Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):

    aequa et honesta postulatio,

    Cic. Rosc. Am. 2:

    quod justum est et aequum, servis praestate,

    just and fair, Vulg. Col. 4, 1:

    postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,

    Cic. Clu. 2:

    aequa lex et omnibus utilis,

    id. Balb. 27:

    aequissimis legibus monere,

    Aur. Vict. Caes. 9, 5:

    aequae conditiones,

    Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,
    3.
    ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):

    utilitas justi prope mater et aequi,

    Hor. S. 1, 3, 98:

    aequi studium,

    Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:

    lamentari amplius aequo,

    Lucr. 3, 966:

    injurias gravius aequo habere,

    to feel too deeply, Sall. C. 50:

    potus largius aequo,

    Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):

    quae liberum scire aequom est adulescentem,

    Ter. Eun. 3, 2, 25:

    significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,

    Lucr. 5, 1023:

    non est aequum nos derelinquere verbum Dei,

    Vulg. Act. 6, 2:

    aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,

    Aur. Vict. Epit. 12, 7:

    ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,

    Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,

    sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:

    plus vidissem quam med atque illo aequom foret,

    would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—
    4.
    Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:

    neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,

    what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:

    cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,

    Cic. Brut. 38:

    ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,

    id. Caecin. 23:

    fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,

    in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:

    illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,

    Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—
    C.
    Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);

    esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,

    Plaut. Rud. 2, 3, 71:

    concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,

    Cic. Rosc. Am. 50:

    quodadest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 32:

    tentantem majora, fere praesentibus aequum,

    id. Ep. 1, 17, 24;

    and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,

    id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:

    carere aequo animo aliquā re,

    id. Brut. 6:

    ferre aliquid,

    Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:

    accipere,

    Sall. C. 3, 2:

    tolerare,

    id. J. 31:

    quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,

    Suet. Tib. 25:

    testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,

    id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:

    aequo animo esto,

    be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:

    aequo animo (aliquis) est? Psallat,

    ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:

    istuc aequi bonique facio,

    Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:

    aequi istuc faciam,

    it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:

    aequi bonique dicere,

    to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):

    eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,

    Cic. Off. 2, 8, 30:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    id. Fam. 9, 13, 2:

    universa aeque eveniunt justo et impio,

    Vulg. Eccl. 9, 2.
    1.
    In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.
    (α).
    Aeque—cum:

    animum advorte, ut aeque mecum haec scias,

    Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—
    (β).
    Aeque with comp. abl.:

    nullus est hoc meticulosus aeque,

    as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:

    qui me in terrā aeque fortunatus erit,

    id. Curc. 1, 2, 51.—
    (γ).
    Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;

    Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:

    quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,

    Hor. Ep. 1, 1, 26.—
    (δ).
    Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:

    nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,

    Cic. Lael. 6, 22:

    sed me colit et observat aeque atque patronum suum,

    id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—
    (ε).
    Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;

    neither in Cic. nor in Cæs.),

    as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;

    nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,

    id. Epid. 2, 3, 1:

    nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,

    Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;

    in navibus posita aeque quam in aedificiis,

    Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—
    (ζ).
    Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:

    idemque proficeret aeque ut rosaceum,

    Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—
    (η).
    Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:

    aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,

    Tac. Agr. 15.—
    2.
    The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):

    satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:

    aeque sons,

    Liv. 29, 19, 2;

    so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,

    it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—
    3.
    With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:

    non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,

    Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:

    etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),

    id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:

    aeque ambo pares,

    Plaut. Men. 5, 9, 60:

    duae trabes aeque longae,

    Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —
    4.
    Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:

    Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,

    Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—
    5.
    In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—
    B.
    Justly, with equity:

    mihi id aeque factum arbitror,

    Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:

    aequissime jus dicere,

    Aur. Vict. Epit. 11, 2:

    judicas ut qui aequissime,

    Sid. 15, Ep. 11.
    An old adverb.
    form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > aequum

  • 3 aequus

    aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].
    I.
    A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;

    syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,

    level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:

    aequus et planus locus,

    Cic. Caec. 17 fin.:

    in aequum locum se demittere,

    Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:

    in aequum locum deducere,

    Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:

    sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,

    i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:

    meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,

    from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:

    facilem in aequo campi victoriam fore,

    Liv. 5, 38:

    ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,

    Tac. Agr. 35:

    in aequum digredi,

    id. ib. 18:

    in aequo obstare,

    id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:

    dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,

    up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,
    B.
    Favorable, convenient, advantageous (as its opp., iniquus, uneven, has that of unfavorable, etc.).
    1.
    Of place:

    locum se aequum ad dimicandum dedisse,

    Caes. B. C. 3, 73:

    etsi non aequum locum videbat suis,

    Nep. Milt. 5, 4:

    non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,

    Tac. A. 1, 68. —
    2.
    Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:

    et tempore et loco aequo,

    Liv. 26, 3:

    tempore aequo,

    Suet. Caes. 35.—
    3.
    In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).
    (α).
    Absol.:

    consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,

    Cic. Or. 10, 34:

    nobilitate inimica, non aequo senatu,

    id. Q. Fr. 2, 3 med.:

    meis aequissimis utuntur auribus,

    id. Fam. 7, 33:

    oculis aspicere aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    O dominum aequum et bonum,

    Suet. Aug. 53:

    boni et aequi et faciles domini,

    id. Tib. 29.—
    (β).
    With dat.:

    aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,

    Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—
    (γ).
    With in and acc.:

    quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,

    Cic. Quint. 14.—
    (δ).
    With in and abl.:

    victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,

    Prop. 4, 18, 28.—Hence,
    4.
    aequus, i, m. subst., a friend:

    ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,

    both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:

    aequis iniquisque persuasum erat,

    Liv. 5, 45.
    II.
    That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:

    aequo censu censeri,

    Plaut. Trin. 2, 4, 92:

    partīs,

    Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:

    aequa erit mensura sagorum,

    ib. Exod. 26, 8:

    pondera,

    ib. Lev. 19, 36:

    portio,

    ib. 2 Mach. 8, 30:

    aequa dementia,

    Lucr. 1, 705 al.:

    aequā manu discedere,

    to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,

    aequo Marte pugnare,

    with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:

    urbs erat in summo nubibus aequa jugo,

    Ov. P. 4, 7, 24:

    aequum vulnus utrique tulit,

    id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:

    aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,

    Verg. A. 2, 724:

    pars aequa mundi,

    Plin. 2, 19, 17, § 81:

    utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,

    Ter. Eun. 1, 2, 12:

    non tertiam portionem, verum aequam,

    Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,
    1.
    Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:

    dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,

    Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:

    adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,

    Tac. G. 36 fin.
    2.
    In aequo esse or stare, to be equal:

    qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,

    Sen. Phoen. 98:

    ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,

    id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:

    in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,

    Liv. 39, 50 fin.
    B.
    Morally.
    1.
    Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:

    praetor aequus et sapiens,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:

    aequissimus aestimator et judex,

    id. Fin. 3, 2:

    praebere se aequum alicui,

    id. Fam. 2, 1:

    absentium aequi, praesentibus mobiles,

    benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—
    2.
    Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):

    aequa et honesta postulatio,

    Cic. Rosc. Am. 2:

    quod justum est et aequum, servis praestate,

    just and fair, Vulg. Col. 4, 1:

    postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,

    Cic. Clu. 2:

    aequa lex et omnibus utilis,

    id. Balb. 27:

    aequissimis legibus monere,

    Aur. Vict. Caes. 9, 5:

    aequae conditiones,

    Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,
    3.
    ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):

    utilitas justi prope mater et aequi,

    Hor. S. 1, 3, 98:

    aequi studium,

    Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:

    lamentari amplius aequo,

    Lucr. 3, 966:

    injurias gravius aequo habere,

    to feel too deeply, Sall. C. 50:

    potus largius aequo,

    Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):

    quae liberum scire aequom est adulescentem,

    Ter. Eun. 3, 2, 25:

    significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,

    Lucr. 5, 1023:

    non est aequum nos derelinquere verbum Dei,

    Vulg. Act. 6, 2:

    aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,

    Aur. Vict. Epit. 12, 7:

    ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,

    Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,

    sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:

    plus vidissem quam med atque illo aequom foret,

    would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—
    4.
    Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:

    neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,

    what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:

    cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,

    Cic. Brut. 38:

    ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,

    id. Caecin. 23:

    fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,

    in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:

    illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,

    Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—
    C.
    Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);

    esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,

    Plaut. Rud. 2, 3, 71:

    concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,

    Cic. Rosc. Am. 50:

    quodadest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 32:

    tentantem majora, fere praesentibus aequum,

    id. Ep. 1, 17, 24;

    and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,

    id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:

    carere aequo animo aliquā re,

    id. Brut. 6:

    ferre aliquid,

    Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:

    accipere,

    Sall. C. 3, 2:

    tolerare,

    id. J. 31:

    quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,

    Suet. Tib. 25:

    testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,

    id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:

    aequo animo esto,

    be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:

    aequo animo (aliquis) est? Psallat,

    ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:

    istuc aequi bonique facio,

    Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:

    aequi istuc faciam,

    it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:

    aequi bonique dicere,

    to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):

    eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,

    Cic. Off. 2, 8, 30:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    id. Fam. 9, 13, 2:

    universa aeque eveniunt justo et impio,

    Vulg. Eccl. 9, 2.
    1.
    In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.
    (α).
    Aeque—cum:

    animum advorte, ut aeque mecum haec scias,

    Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—
    (β).
    Aeque with comp. abl.:

    nullus est hoc meticulosus aeque,

    as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:

    qui me in terrā aeque fortunatus erit,

    id. Curc. 1, 2, 51.—
    (γ).
    Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;

    Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:

    quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,

    Hor. Ep. 1, 1, 26.—
    (δ).
    Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:

    nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,

    Cic. Lael. 6, 22:

    sed me colit et observat aeque atque patronum suum,

    id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—
    (ε).
    Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;

    neither in Cic. nor in Cæs.),

    as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;

    nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,

    id. Epid. 2, 3, 1:

    nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,

    Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;

    in navibus posita aeque quam in aedificiis,

    Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—
    (ζ).
    Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:

    idemque proficeret aeque ut rosaceum,

    Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—
    (η).
    Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:

    aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,

    Tac. Agr. 15.—
    2.
    The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):

    satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:

    aeque sons,

    Liv. 29, 19, 2;

    so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,

    it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—
    3.
    With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:

    non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,

    Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:

    etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),

    id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:

    aeque ambo pares,

    Plaut. Men. 5, 9, 60:

    duae trabes aeque longae,

    Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —
    4.
    Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:

    Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,

    Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—
    5.
    In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—
    B.
    Justly, with equity:

    mihi id aeque factum arbitror,

    Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:

    aequissime jus dicere,

    Aur. Vict. Epit. 11, 2:

    judicas ut qui aequissime,

    Sid. 15, Ep. 11.
    An old adverb.
    form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > aequus

  • 4 praesēns

        praesēns entis (abl. of persons usu. ente; of things, entī), adj. with comp.    [P. of praesum], at hand, in sight, present, in person: quia ades praesens, because you are here, T.: quo praesente, in whose presence: pauca praesenti consilio locutus, before a council of war, S.: tecum egi, in person: sermo, face to face: adgnoscere praesentia ora, i. e. in plain view, V.: hanc sibi videbit praesens praesentem eripi, T.: in rem praesentem venire, to the very spot: in re praesenti, on the spot, L.—Of time, present, contemporary, existing: res: non solum inopiā praesentis, sed etiam futuri temporis timore, Cs.: fortuna pristina viri, praesenti fortunae conlata, L.: praesenti bello, during hostilities, N.: et praesens aetas et posteritas, Cu.: praesens in tempus omittere, for the present, H.: praesenti tempore, now, O.—As subst n. (sc. tempus), the present: laetus in praesens animus, H.: haec in praesenti scripsi.— Plur, present circumstances, the present state of affairs: amor fastidio praesentium accensus est, Cu.— Happening at once, immediate, instant, prompt, impending: praesens quod fuerat malum in diem abiit, T.: poena: tuā praesenti ope servata urbs, L.: pecunia, cash: praesentibus insidiis liberare, imminent: iam praesentior res erat, more imminent, L.— Operating at once, instant, prompt, efficacious, powerful, influential: auxilium: non ulla magis praesens fortuna laborum est, more effective cure, V.: adeo iniuriae Samnitium quam benefici Romanorum memoria praesentior erat, L.: si quid praesentius audes, more effective, V.: o diva... Praesens vel tollere corpus, vel, etc., H. — Present, collected, resolute: Animo virili praesentique esse, T.: si cui virtus animusque in pectore praesens, V.: animus: praesentioribus animis, L. — Present, aiding, favoring, propitious: deus, T.: praesentes saepe di vim suam declarant: Tu, dea, tu praesens, nostro succurre labori, V.
    * * *
    (gen.), praesentis ADJ
    present; at hand; existing; prompt, in person; propitious

    Latin-English dictionary > praesēns

  • 5 bonus

        bonus adj.    [old duonus], good; as comp. in use melior, ōris cf. μᾶλλον, better; as sup. optimus 2 AP-, OP-, best: vir bonus, morally good, perfect; rarely bonus vir: in virorum bonorum numero haberi, honest: quem voles virum bonum nominato, producam, respectable: bone accusator, honorable: socer eius vir multum bonus est: vir optimus, most worthy: optimus olim Vergilius, H.: iudex, just: imperator, skilful, S.: consul, L.: opifex, H.: pater familias, thrifty, N.: servus, faithful: vir, a good husband, L.: custos, T.: civis, a good citizen.—Of the gods: fata bonique divi, H.: pater optime (Iuppiter), O.: in templo Iovis Optimi Maximi: O di boni, gracious gods: o mihi, Manes, este boni, propitious, V.— Of things, good, of good quality, well-made, useful: scyphi optimi, most artistic: agrum Meliorem nemo habet, more fertile, T.: nummi, current: voltūs, good looks, O.: navigatio, prosperous: tempestas, fine weather: ova suci melioris, fine flavor, H.: aetas, the prime of life: melior sensus, keener: mentem vobis meliorem dari, more sense, T.: bonam deperdere famam, good name, H.: otium, valuable, S.: optimae fabulae: esse meliore condicione, better off: esse spe bonā: meliora responsa, more favorable, L.: amnis Doctus iter melius, less injurious, H.: meliore Tempore dicam, more opportune, H.: librorum Copia, ample, H.: meliorem militem id certamen fecit, L.: vobis eadem quae mihi bona malaque esse, S.: bona bello Cornus, useful, V.: pecori bonus alendo (mons) erat, L.: eloqui copiose melius est quam, etc.: optimum visum est captivos deportare, L.: constituerunt optimum esse domum reverti, Cs.: optumum factu credens exercitum augere, S.: hoc vero optimum, ut is nesciat, etc. — In particular phrases, with venia: bonā veniā, with (your) kind permission, by (your) leave: abs te hoc bonā veniā expeto, T.: oravit bonā veniā Quirites, ne, etc., L.—With pax: cum bonā pace, or bonā pace, without dispute: alteri populo cum bonā pace imperitare, by common consent, L.: omnia bonā pace obtinere, L.— With res: bonae res, comforts, luxury, prosperity: bonis rebus morte privari: omnibus optimis rebus usus est, N.: bonis Rebus agit laetum convivum, in luxury, H.: de bonis rebus in vitā, de malis, of moral good and evil. — With ars: bonae artes, honorable conduct, S.: artis bonae famam quaerere, an honorable achievement, S.: bonarum artium studia, liberal studies: optimarum artium studia, the highest cnlture.—With fides: bona fides or fides bona, good faith, sincerity, fairness: polliceor hoc vobis bonā fide: ego defendi fide optimā, in perfect sincerity: ad fidem bonam pertinere, notum esse, etc., equity: quidquid dare facere oportet ex fide bonā (in a judicial decree).—With pars: melior pars, the better party, party in the right: maior pars (senatūs) meliorem vicit, L.: gratia melioris partis, the optimates, L.: (fuit) meliorum partium, of the aristocracy: bona pars, a large part, good share: bonam magnamque partem ad te attulit, T.: sermonis: hominum, H.: melior pars acta diei, most, V.: in optimam partem accipere, most kindly: in optimam partem cognosci, most favorably. — With mores: boni mores, morality, an upright life: propter eius suavissimos et optimos mores: ex optimo more.—With animus, good spirits: bono animo es, cheer up, T.: hoc animo meliore ferre, more cheerfully, O.: bonum animum habere, L.: bono animo dicere, kindly: bono animo in populum R. videri, friendly, Cs. — With ius: iure optimo, with entire justice, deservedly: quod ei optimo iure contigit. — As subst., of persons, a good man: nec cuique bono mali quidquam evenire potest: Qui meliorem vocet in ius, a better man, H.: da locum melioribus, your betters, T.: apud bonos beneficium conlocare: Fortes creantur fortibus et bonis, H.— Plur, the better classes, aristocracy, rich: meam causam omnes boni susceperant: bonis invidere, S.: comitantibus omnibus bonis, N.: bonorum consuetudo, of gentlemen: boni, my good friends, H.: me consulit, ‘O bone,’ good friend, H.: ‘O bone, ne te Frustreris,’ my good fellow, H.: optimus quisque, every good man, all the good: sua consilia optimo cuique probare: dolor quem optimus quisque suscipit: optimo cuique pereundum erat, all eminent citizens: optimo et nobilissimo cuique oratio gratissima, the patricians: imperium semper ad optumum quemque transfertur, the best man in each case, S.: qui (aditus laudis) semper optimo cuique maxime patuit.—Of things: bonum, a good thing: summum bonum, the chief good, end of being: nihil boni nosti, nothing useful: gaude isto tam excellenti bono: maximum bonum in celeritate ponere, advantage, S.: gratiam bono publico quaerere, by a public service, L. — Prov.: cui bono? for whose advantage?—Plur.: tria genera bonorum, maxima animi: bona tolerare, prosperity, T.: bona mea deripere, my property.—With aequum, fairness, equity: neque bonum atque aequom scire, T.: alqd aequi bonique impetrare: istuc Aequi bonique facio, regard as fair, T.
    * * *
    I
    bona -um, melior -or -us, optimus -a -um ADJ
    good, honest, brave, noble, kind, pleasant, right, useful; valid; healthy
    II
    good/moral/honest/brave man; man of honor, gentleman; better/rich people (pl.)

    Latin-English dictionary > bonus

  • 6 laetus

    1.
    laetus, a, um, adj. [Sanscr. root prī-, to cheer; prētis, joy, love; cf. Gr. praüs, praios; Germ. Friede, Freude; cf. also Latin gentile name, Plaetorius], joyful, cheerful, glad, gay, joyous, rejoicing, pleased, delighted, full of joy.
    I.
    Lit., constr. absol., with de, the gen., the inf., or acc. and inf.
    (α).
    Absol.:

    laeti atque erecti,

    Cic. Font. 11, 33:

    alacres laetique,

    id. Sest. 1, 1:

    vultus,

    id. Att. 8, 9, 2:

    dies laetissimi,

    id. Lael. 3, 12.—In neutr. plur. as subst.:

    litterae tuae partim laeta partim tristia continent,

    Plin. Ep. 5, 9, 1.—
    (β).
    With de:

    laetus est de amica,

    Ter. Ad. 2, 2, 45.—
    (γ).
    With gen.:

    laetus animi et ingenii,

    Vell. 2, 93, 1; Tac. A. 2, 26:

    laborum,

    Verg. A. 11, 73:

    irae,

    Sil. 17, 308.—
    (δ).
    With inf.:

    laetus uterque Spectari superis,

    Sil. 9, 453.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    laetus sum, fratri obtigisse quod volt,

    Ter. Phorm. 5, 4, 1:

    laeta est abs te (donum) datum esse,

    id. Eun. 3, 1, 2.—
    II.
    Transf.
    A.
    Doing a thing with joy, cheerful, ready, willing:

    senatus supplementum etiam laetus decreverat,

    Sall. J. 84, 3:

    descendere regno,

    Stat. Th. 2, 396:

    fatebere laetus nec surdum esse, etc.,

    Juv. 13, 248.—
    B.
    Delighting or taking pleasure in a thing; with abl. or inf.
    (α).
    With abl.:

    et laetum equino sanguine Concanum,

    Hor. C. 3, 4, 34:

    laetus stridore catenae,

    Juv. 14, 23:

    plantaribus horti,

    id. 13, 123.—
    (β).
    With inf.:

    et ferro vivere laetum Vulgus,

    Sil. 9, 223.—
    C.
    Pleased, satisfied with any thing; delighting in; with abl.:

    classis Romana haudquaquam laeta praedā rediit,

    Liv. 27, 31:

    contentus modicis, meoque laetus,

    Mart. 4, 77, 2.—With gen.:

    laeta laborum,

    Verg. A. 11, 73:

    laetissimus viae,

    indulging to the full, Sil. 17, 308.—
    D.
    Pleasing, pleasant, grateful:

    omnia erant facta hoc biduo laetiora,

    Cic. Att. 7, 26, 1:

    laetique nuntii vulgabantur,

    Tac. A. 1, 5:

    vitium laetissimi fructus,

    Cic. N. D. 2, 62, 156:

    virtus haud laeta tyranno,

    Val. Fl. 1, 30:

    militibus id nomen,

    Tac. H. 4, 68.—
    E.
    Favorable, propitious, prosperous:

    venti,

    Val. Fl. 4, 31:

    sors,

    id. 4, 540:

    bellum,

    Sil. 10, 552; Plaut. Am. prol. 2:

    saecula,

    Verg. A. 1, 605:

    exta,

    Suet. Caes. 77:

    cujus (proelii) initium ambiguum, finis laetior,

    Tac. A. 12, 40.—
    F.
    Fortunate, auspicious, lucky:

    prodigium,

    Plin. 11, 37, 77, § 197:

    augurium,

    Tac. H. 1, 62:

    laeta et congruentia exta,

    id. ib. 2, 4:

    omina,

    Petr. 122.—
    G.
    Joyous in appearance, delightful, pleasing, beautiful:

    vite quid potest esse cum fructu laetius, tum aspectu pulchrius?

    Cic. de Sen. 15, 53:

    segetes,

    Verg. G. 1, 1:

    lupae fulvo nutricis tegmine,

    id. A. 1, 275:

    ferarum exuviis,

    Ov. M. 1, 475:

    indoles,

    Quint. 2, 4, 4:

    colles frondibus laeti,

    Curt. 5, 4, 9.—
    2.
    In partic., in econom. lang., fertile, rich, of soil:

    ager,

    Varr. R. R. 1, 23:

    laeta Clitumni pascua,

    Juv. 12, 13.—Of cattle, fat:

    glande sues laeti redeunt,

    Verg. G. 2, 520.—
    3.
    Abundant, copious:

    laeta magis pressis manabunt flumina mammis,

    Verg. G. 3, 310; 3, 494:

    lucus laetissimus umbrae,

    id. A. 1, 441.—Of style, etc., rich, copious, agreeable:

    nitidum quoddam genus est verborum et laetum,

    Cic. de Or. 1, 18, 81.—Of the author:

    (Homerus) laetus ac pressus,

    Quint. 10, 1, 46.—
    H.
    Pleasant, agreeable:

    dicendi genus tenue laetioribus numeris corrumpere,

    Quint. 9, 4, 17.—In neutr. sing., adverbially:

    laetumque rubet,

    with joy, with pleasure, Stat. Ach. 1, 323.— Hence, adv.: laetē, joyfully, gladly, cheerfully.
    1.
    Lit. (class.):

    auctorem senatus exstinctum laete atque insolenter tulit,

    Cic. Phil. 9, 3, 7:

    laete an severe dicere,

    Quint. 8, 3, 40.— Comp., Vell. 2, 45, 3:

    neque refert cujusquam Punicas Romanasve acies laetius extuleris,

    more eagerly, Tac. A. 4, 33:

    aliquid ausi laetius aut licentius,

    Quint. 2, 4, 14.— Sup.:

    laetissime gaudere,

    Gell. 3, 15, 2.—
    2.
    Transf., fruitfully, abundantly, luxuriantly:

    seges laete virens,

    Plin. 33, 5, 27, § 89.— Comp.:

    truncus laetius frondet,

    more fruitfully, more luxuriantly, Col. 5, 9, 10; cf. Plin. 16, 31, 56, § 130.—
    3.
    Lightly, not severely, without seriousness:

    si quis putet nos laetius fecisse quam orationis severitas exigat,

    Plin. Ep. 2, 5, 6.
    2.
    laetus, i, m., in late Lat., a foreign bondman who received a piece of land to cultivate, for which he paid tribute to his master, a serf, Amm. 20, 8, 13; Eum. Pan. 21, 1.—Hence,
    A.
    laeta, ōrum, n., the land so cultivated, Cod. Th. 7, 20, 10.—
    B.
    laetĭcus, a, um, adj., of or belonging to a laetus: laeticae terrae, Cod. Th. 13, 11, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > laetus

  • 7 praesum

    (α).
    With dat.:

    omnibus Druidibus praeest unus,

    Caes. B. G. 6, 12:

    qui oppido praeerat,

    id. ib. 2, 6:

    regionibus,

    id. ib. 5, 22:

    provinciae,

    Sall. C. 42, 3:

    censor factus, severe praefuit ei potestati,

    Nep. Cat. 2, 3:

    classi,

    to have the command of the fleet, Caes. B. C. 3, 25:

    exercitui,

    id. ib. 3, 57:

    alicui negotio,

    to have charge of it, to carry it on, id. ib. 3, 61:

    ei studio,

    Cic. de Or. 1, 55, 235:

    artificio,

    id. Fin. 4, 27, 76:

    vigiliis,

    to superintend, Sall. C. 30, 6:

    regiis opibus,

    Nep. Con. 4, 3:

    rebus regiis,

    id. Phoc. 3, 4:

    statuis faciendis,

    Cic. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    aedibus, i. e. aedilem esse,

    Dig. 1, 2, 2: mercimoniis, Cod. 5, 5, 7.—
    (β).
    Absol.:

    praeesse in provinciā,

    to be governor, Cic. Verr. 2, 3, 77, § 180.—
    II.
    Transf.
    A.
    To be the chief person, to take the lead in any thing:

    non enim paruit ille Ti. Gracchi temeritati, sed praefuit,

    Cic. Lael. 11, 37:

    qui non solum interfuit his rebus, sed etiam praefuit,

    id. Fam. 1, 8, 1:

    illi crudelitati non solum praeesse, verum etiam interesse,

    id. Att. 9, 6, 7.—
    B.
    To protect, defend ( poet.):

    stant quoque pro nobis, et praesunt moenibus Urbis,

    Ov. F. 5, 135.—Hence, praesens, entis ( abl. sing. of persons usually praesente; of things, praesenti), adj.
    A.
    That is before one, in sight or at hand, present, in person (rarely of the immediate presence of the speaker or writer, for which the proper case of hic is used; cf. Krebs, Antibarb. p. 908, and v. infra):

    assum praesens praesenti tibi,

    I am with you, Plaut. Most. 5, 1, 27: non quia ades praesens, dico hoc, because you happen to be present, Ter. Ad. 3, 3, 39:

    quo praesente,

    in whose presence, Cic. de Or. 1, 24, 112:

    quod adest quodque praesens est,

    id. Off. 1, 4, 11; so,

    nihil nisi praesens et quod adest,

    id. Fin. 1, 17, 55:

    vivi atque praesentes,

    id. Off. 1, 44, 156:

    praesens tecum egi,

    myself, in person, id. Fam. 2, 7, 4:

    perinde ac si ipse interfuerit, et praesens viderit,

    id. Inv. 1, 54, 104:

    praesens sermo,

    communication by word of mouth, id. Q. Fr. 2, 8, 1:

    praesens in praesentem multa dixerat,

    id. Att. 11, 12, 1; Ter. Ad. 4, 5, 34: praesente for praesentibus (ante-class.): praesente amicis, Pompon. ap. Don. ad Ter. Eun. 4, 3, 7; so, testibus, id. ap. Non. 154, 17:

    his,

    Att. ib. 154, 19:

    suis,

    Fenest. ib. 154, 20:

    omnibus,

    Nov. ib. 154, 23: legatis, Varr. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 7: nobis, Ter. ib.—
    2.
    Esp., of time:

    narratio praeteritarum rerum aut praesentium,

    Cic. Part. Or. 4, 13:

    non solum inopia praesentis, sed etiam futuri temporis,

    Caes. B. C. 1, 52 init.:

    praesens tempus futuri metu perdere,

    Sen. Ep. 24, 1:

    tempus enim tribus partibus constat, praeterito, praesente, futuro,

    id. ib. 124, 17.—Esp. in opp. to other times referred to:

    quanta tempestas invidiae nobis si minus in praesens tempus... at in posteritatem impendeat,

    Cic. Cat. 1, 9, 22:

    et reliqui temporis recuperandi ratio, et praesentis tuendi,

    id. Att. 8, 9, 3:

    et consiliorum superiorum conscientiā et praesentis temporis moderatione me consoler,

    id. Fam. 9, 16, 6; id. Fl. 1, 3.—Very rarely alone, of the times of the writer or speaker. as opp. to the times of which he speaks:

    quod pietas principis nostri praesentium quoque temporum decus fecit,

    Quint. 3, 7, 9:

    vive moribus praeteritis, loquere verbis praesentibus,

    now in use, Gell. 1, 10, 4.—Also of a time spoken of, present to the mind, existing:

    movit Scipionem cum fortuna pristina viri, praesenti fortunae conlata,

    Liv. 30, 13, 8:

    populo erat persuasum, et adversas superiores et praesentes secundas res accidisse, etc.,

    Nep. Alcib. 6, 2:

    praetor factus non solum praesenti bello,

    id. Them. 2, 1:

    et praesens aetas et posteritas deinde mirata est,

    Curt. 9, 10, 28:

    praesentem saevitiam melioris olim fortunae recordatione allevabant,

    Tac. A. 14, 63: in praesens tempus, and more freq. absol., in praesens, for the present:

    pleraque differat, et praesens in tempus omittat,

    Hor. A. P. 44; so (opp. in posteritatem) Cic. Cat 1, 9, 22:

    si fortuna in praesens deseruit,

    Tac. H. 4, 58; cf.:

    laetus in praesens animus,

    Hor. C. 2, 16, 25: ad praesens tempus, or simply ad praesens, for the present:

    Harpagus ad praesens tempus dissimulato dolore,

    for the moment, Just. 1, 5, 7:

    quod factum aspere acceptum ad praesens, mox, etc.,

    at the time, Tac. A. 4, 31; 40:

    munimentum ad praesens, in posterum ultionem,

    id. H. 1, 44; Suet. Tit. 6:

    vocem adimere ad praesens,

    for a short time, Plin. 8, 22, 34, § 80: praesenti tempore and in praesenti, at present, now:

    praesenti tempore,

    Ov. F. 3, 478:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut speres,

    Cic. Fam. 2, 10, 4:

    in praesenti,

    Nep. Att. 12, 5; Liv. 34, 35, 11.—Prov.: praesenti fortuna pejor est futuri metus, Ps.-Quint. Decl. 12, 15.— Subst.: praesentĭa, ĭum, n., present circumstances, the present state of affairs:

    cum hortatur ferenda esse praesentia,

    Suet. Aug. 87:

    praesentia sequi,

    Tac. H. 4, 59:

    ex praeteritis enim aestimari solent praesentia,

    Quint. 5, 10, 28:

    sed penitus haerens amor fastidio praesentium accensus est,

    Curt. 8, 3, 6.—Esp., in phrase in praesentia (sc. tempora), for the present, at this time, under present circumstances:

    hoc video in praesentia opus esse,

    Cic. Att. 15, 20, 4:

    providere quid oneris in praesentia tollant,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 1:

    quae in praesentia in mentem mihi venerunt,

    id. Fam. 4, 5, 1; id. Fin. 5, 8, 21; Liv. 31, 22, 8; 33, 27, 10; 33, 28, 6; Tac. Agr. 31; 39; Suet. Tib. 22; id. Claud. 4; Ter. Phorm. 5, 2, 14; Plin. 12, 3, 7, § 14.—Very rarely in praesentia, at hand, on hand, on the spot:

    id quod in praesentia vestimentorum fuit, arripuit,

    Nep. Alcib. 10, 5; cf.: in re praesenti, infra: in rem praesentem venire, to go to the place itself, go to the very spot, for the sake of a closer examination, Cic. de Or. 1, 58, 250:

    in rem praesentem venias oportet, quia homines amplius oculis quam auribus credunt,

    Sen. Ep. 6, 5: in rem praesentem perducere audientes, to transport one's hearers to the very spot, Quint. 4, 2, 123: in re praesenti, in the place itself, on the spot:

    in re praesenti, ex copiā piscariā consulere, quid emam, aequom est,

    when I am on the spot, Plaut. Cas. 2, 8, 65; Liv. 40, 9:

    eodem anno inter populum Carthaginiensem et regem Masinissam in re praesenti disceptatores Romani de agro fuerunt,

    id. 40, 17; Quint. 6, 2, 31:

    praesenti bello,

    while war is raging, Nep. Them. 2, 1; so sup.:

    quod praesentissimis quibusque periculis desit,

    Quint. 10, 7, 1; and comp.:

    jam praesentior res erat,

    Liv. 2, 36, 5.—
    B.
    That happens or is done immediately, immediate, instant, prompt, ready, direct:

    praesens poena sit,

    the punishment might be instant, Cic. Div. 2, 59, 122:

    preces,

    immediate, not delayed, Prop. 2, 23, 64 (3, 28, 12):

    mercari praesenti pecuniā,

    with ready money, cash, Plaut. Capt. 2, 2, 8; Cic. Clu. 12, 34:

    numerare praesentes denarios ducentos,

    Petr. 109:

    nummi,

    id. 137:

    supplicium,

    instant execution, Tac. A. 1, 38:

    Maelium praesenti morte multavit,

    Flor. 1, 26:

    praesens debitum,

    Dig. 12, 1, 9; 20, 1, 13: praesenti die dari, in ready money:

    quoties in obligationibus dies non ponitur, praesenti die pecunia debetur,

    ib. 45, 1, 41:

    libertatem aut praesenti die, aut sub condicione dare,

    ib. 28, 7, 22.—Hence, adv.: prae-sens (opp. in diem), forthwith, immediately:

    si, cum in diem mihi deberetur, fraudator praesens solverit,

    in ready money, in cash, Dig. 42, 9, 10:

    quod vel praesens vel ex die dari potest,

    ib. 7, 1, 4.—
    C.
    That operates immediately or quickly, instant, prompt, efficacious, powerful (i. q. valens):

    praesens auxilium oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107:

    non ulla magis praesens fortuna laborum est,

    no more effective cure for their troubles, Verg. G. 3, 452:

    quo non praesentius ullum, Pocula si quando saevae infecere novercae,

    id. ib. 2, 127:

    si quid praesentius audes,

    more effective, bolder, id. A. 12, 152:

    praesentissimum remedium,

    Col. 6, 14; Plin. 28, 5, 14, § 53.—With objectclause:

    o diva... Praesens vel imo tollere de gradu Mortale corpus, vel, etc.,

    mighty, able, Hor. C. 1, 35, 2.—
    D.
    Of disposition or character, present, collected, resolute:

    animo virili praesentique ut sis, para,

    Ter. Phorm. 5, 8, 64:

    si cui virtus animusque in pectore praesens,

    Verg. A. 5, 363:

    animus acer et praesens,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    non plures, sed etiam praesentioribus animis,

    Liv. 31, 46:

    praesentissimo animo pugnare, Auct. B. Alex. 40: Crassus, ut praesens ingenio semper respondit,

    Plin. 17, 1, 1, § 4.—
    E.
    Present, aiding, favoring, propitious:

    Hercules tantus, et tam praesens habetur deus,

    Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 2, 2, 6; 3, 5, 11:

    deus,

    Ter. Phorm. 2, 2, 31; cf.:

    tu dea, tu praesens, nostro succurre labori,

    Verg. A. 9, 404:

    modo diva triformis Adjuvet, et praesens ingentibus adnuat ausis,

    Ov. M. 7, 178.— Comp.:

    nihil illo (praesagio) praesentius,

    Flor. 4, 7, 9.—
    F.
    Appropriate, pertinent, timely:

    praesens hic quidemst apologus,

    Plaut. Stich. 4, 1, 38; cf.:

    en hercle praesens somnium,

    id. Mil. 2, 4, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > praesum

  • 8 albus

    albus, a, um, adj. [cf. Umbr. alfu and Sab. alpus = white; alphos = white rash; O. H. Germ. Elbiz = a swan; to this have been referred also Alba Longa, Albunea, Alpes from their snowy summits (Paul. ex Fest. p. 4 Müll.), Albion from its chalky cliffs, Alpheios, and Albis = Elbe], white (properly dead white, not shining; e. g. hair, complexion, garments, etc., opp. ater, black that is without lustre; while candidus denotes a glistening, dazzling white, opp. niger, shining black.—Hence, trop., albus and ater, a symbol of good or ill fortune; on the other hand, candidus and niger of moral worth or unworthiness; cf. Doed. Syn. III. 193 sq.—So Serv. ad Verg. G. 3, 82: aliud est candidum, i. e. quādam nitenti luce perfusum esse; aliud album, quod pallori constat esse vicinum; cf. Verg. E. 7, 38: Candidior cycnis, hederā formosior albā, with id. ib. 3, 39: diffusos hederā vestit pallente corymbos; but this distinction is freq. disregarded by the poets).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    barba,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 15:

    corpus,

    id. Capt. 3, 4, 115:

    color albus praecipue decorus deo est, maxime in textili,

    Cic. Leg. 2, 18, 45: albus calculus, the small white stone used in voting, as a sign of acceding to the opinion of any one, or of the acquittal of one who is under accusation (opp. ater calculus;

    v. calculus).— Hence, trop.: alicui rei album calculum adicere,

    to allow, approve of, authorize, Plin. Ep. 1, 2, 5.—In Enn. an epithet of the sun and moon: sol, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 92 Vahl.): jubar Hyperionis, Enn. ap. Prisc. p. 658 P. (Ann. v. 547 ib.).—The following are examples of the opposition of albus and niger (instead of ater) as exceptions to the gen. rule; so always in Lucr. (who also uses albus and candidus or candens promiscuously), 2, 810; 822 sqq.; 731 sq.; 790; 767-771. Once in Cic.: quae alba sint, quae nigra dicere, Div. 2, 3; so Phaedr. 3, 15, 10; Ov. M. 2, 541; cf. with id. ib. 2, 534 and 535; also id. ib. 12, 403; 15, 46; id. H. 15, 37 al.:

    albi et nigri velleris,

    Vulg. Gen. 30, 35:

    non potes unum capillum album facere aut nigrum,

    ib. Matt. 5, 36.—
    B.
    Esp.
    1.
    Pale, from sickness, terror, care, and the like:

    aquosus albo Corpore languor, of dropsical persons,

    Hor. C. 2, 2, 15:

    pallor,

    id. Epod. 7, 15:

    vivat et urbanis albus in officiis,

    pale from the cares of his public office, Mart. 1, 56 fin. et saep. —
    2.
    Of clothing, white: alba decent Cererem;

    vestes Cerealibus albas Sumite,

    Ov. F. 4, 619:

    vidit duos Angelos in albis,

    Vulg. Joan. 20, 12; ib. Apoc. 3, 4.—Hence, poet. transf. to the person, clothed in white, Hor. S. 1, 2, 36: pedibus qui venerat albis, who had come with white feet, i. e. marked with chalk, as for sale, Juv. 1, 111 (cf. gypsatus and also Plin. 35, 17, 58, §§ 199-201; Mayor ad 1. 1.).—
    3.
    Prov. phrases.
    a.
    Dentibus albis deridere, to deride one by laughing so as to show the teeth, for to deride much, Plaut. Ep. 3, 3, 48 (cf. id. Capt. 3, 1, 26).—
    b.
    Albus an ater sit, nescio or non curo, I know not, care not whether he is white or black, i. e. he is entirely indifferent to me:

    vide, quam te amārit is, qui albus aterve fueris ignorans, fratris filium praeteriit,

    Cic. Phil. 2, 16:

    unde illa scivit, ater an albus nascerer,

    Phaedr. 3, 15, 10; Cat. 93, 2; cf. Quint. 11, 1, 38.—
    c.
    Albo rete aliquid oppugnare, to attack or seize upon something with a white net, i. e. in a delicate, skilful manner:

    qui hic albo rete aliena oppugnant bona,

    Plaut. Pers. 1, 2, 22 (so the passage seems to be more simply explained than acc. to the opinion of Gron.: qui albo (by the register of the prætor) tamquam rete, which omission of the tamquam is a Horatian, but not a Plautinian idiom). —
    d.
    Albā lineā aliquid signare, to make a white line upon a white ground, i. e. to make no distinction: et amabat omnes, nam ut discrimen non facit... signat linea alba, Lucil. ap. Non. 282, 28 (where the common editions have neque before signare, which gives the expression a directly opposite sense): albā, ut dicitur, lineā sine curā discriminis convertebant, Gell. praef. 11.—
    * e.
    Alba avis, a white sparrow, for something rare, uncommon, strange:

    quasi avem albam videntur bene sentientem civem videre,

    Cic. Fam. 7, 28 (quasi novum quiddam; proverbium ex eo natum, quia rarae aves albae, Manut. ad h. 1.).—
    * f.
    Filius albae gallinae, fortune's favorite child, Juv. 13, 141, prob. an allusion to the miracle that happened to Livia in regard to a white hen, v. Plin. 15, 30, 40; Suet. Galb. 1 (Ruperti ad h. 1, refers this expression to the unfruitfulness of a white hen, and conpares Col. R. R. 8, 2, 7).—
    * g.
    Equis albis praecurrere aliquem, to excel, surpass one, Hor. S. 1, 7, 8 (the figure being drawn from the white horses attached to a triumphal chariot; cf. Suet. Ner. 25; id. Dom. 2).—
    II.
    Trop.
    A.
    Favorable, fortunate, propitious:

    simul alba nautis Stella refulsit,

    i. e. the twin-star Castor, favorable to sailors, Hor. C. 1, 12, 27:

    dies,

    Sil. 15, 53:

    sint omnia protinus alba,

    Pers. 1, 110.—
    B.
    Poet. and act., of the wind, making clear or bright, dispersing the clouds; hence, dry:

    Notus,

    Hor. C. 1, 7, 15 (as a transl. of the Gr. leukonotos):

    iapyx,

    id. ib. 3, 27, 19 (cf.:

    clarus aquilo,

    Verg. G. 1, 460).—Whence,
    III.
    album, i, n., whiteness.
    A.
    White color, white:

    maculis insignis et albo,

    Verg. G. 3, 56;

    sparsis pellibus albo,

    id. E. 2, 41:

    columnas polire albo,

    to make white, whiten, Liv. 40, 51.—Hence,
    2.
    Esp.,
    a.
    The white of the eye:

    oculorum,

    Cels. 2, 6; so id. 7, 7, n. 6 and 12.—
    b.
    The white of an egg:

    ovi,

    Cels. 6, 6, n. 7.—
    c.
    In Col. 6, 17, 7, a white spot on the eye, i. e. a disease of it, = albugo.—
    B.
    In the lang. of polit. life, a white tablet, on which any thing is inscribed (like leukôma in Gr.).
    1.
    The tablets on which the Pontifex Maximus registered the principal events of the year, the Annales maximi (v. annales): in album referre, to enter or record in, Cic. de Or. 2, 12, 52; Liv. 1, 32, 2.—
    2.
    The tablets of the prœtor, on which his edicts were written, and which were posted up in some public place, Paul. Sent. l. 1, t. 14.—Hence, sedere ad album, to be employed with the edicts of the prœtor, Sen. Ep. 48:

    se ad album transferre,

    Quint. 12, 3, 11 Spald.—
    3.
    Esp., a list of names, a register, e. g. Album senatorium, the tablet on which the names of the senators were enrolled, the roll, register, which, by the order of Augustus, was to be posted up annually in the senate-house, Diom. 55, 3, and Fragm. 137:

    aliquem albo senatorio eradere,

    Tac. A. 4, 42 fin. —Also, the list of the judges chosen by the quœstors:

    aliquem albo judicum eradere,

    Suet. Claud. 16; so id. Dom. 8.—And transf. to other catalogues of names:

    citharoedorum,

    Suet. Ner. 21.

    Lewis & Short latin dictionary > albus

  • 9 benignus

    bĕnignus, a, um, adj. [as if benigenus, from bonus genus, anal. with malignus and privignus], of a good kind or nature, beneficent, kind.
    I.
    Of feeling or deportment towards others, kind, good, friendly, pleasing, favorable, benignant:

    nam generi lenonio, Numquam ullus deus tam benignus fuit qui fuerit propitius,

    Plaut. Pers. 4, 4, 34:

    benignus et lepidus et comis,

    Ter. Hec. 5, 3, 39:

    boni et benigni,

    id. Phorm. 5, 2, 2:

    comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur,

    Cic. Balb. 16, 36:

    Apelles in aemulis benignus,

    Plin. 35, 10, 36, § 88;

    id. praef. § 21: divi,

    Hor. C. 4, 2, 52:

    numen,

    id. ib. 4, 4, 74; cf. Plaut. Pers. 4, 4, 34 al.—
    B.
    Of things, friendly, favorable, pleasant, mild:

    animus,

    Ter. Hec. 3, 5, 22:

    oratio,

    Cic. Off. 2, 14, 48:

    sociorum comitas vultusque benigni,

    Liv. 9, 6, 8; 30, 14, 3; Hor. Ep. 1, 11, 20:

    verba,

    Prop. 1, 10, 24:

    benigniora verba,

    Liv. 21, 19, 11.—In the jurists, interpretatio, a mild, favorable interpretation (opp. dura, which follows the strictness of the letter; cf. Cic. Off. 1, 10, 31 sq.), Dig. 39, 5, 16:

    semper in dubiis benigniora praeferenda sunt,

    ib. 50, 17, 56:

    benignior sententia,

    ib. 37, 6, 8.—
    C.
    Poet., = faustus, lucky, propitious, favorable:

    dies,

    Stat. S. 5, 1, 108:

    nox,

    id. Th. 10, 216.—
    II.
    More freq. of action, beneficent, obliging, that gives or imparts freely, liberal, bounteous, etc.:

    erga te benignus fui, atque opera mea Haec tibi sunt servata,

    Plaut. Rud. 5, 3, 33; id. Trin. 3, 3, 12; 2, 4, 58:

    fortuna... Nunc mihi, nunc alii benigna,

    Hor. C. 3, 29, 52:

    qui benigniores volunt esse, quam res patitur, peccant,

    Cic. Off. 1, 14, 44:

    qui liberalis benignusque dicitur,

    id. Leg. 1, 18, 48:

    facilius in timore benigni quam in victoriā grati reperiuntur,

    id. ad Brut. 1, 15, 8.— Poet., with gen.:

    vini somnique benignus,

    a hard drinker and a lover of sleep, Hor. S. 2, 3, 3.—Opp. to bonae frugi = prodigus, prodigal, lavish:

    est benignus potius quam bonae frugi,

    Plaut. Truc. 1, 1, 20.—
    B.
    Of things (mostly poet. or in post-Aug. prose; cf. malignus), yielding liberally, abundant, fruitful, fertile, copious, rich: et magnas messes terra benigna daret, Tib [p. 233] 3, 3, 6:

    ager,

    Ov. Am. 1, 10, 56:

    tellus,

    Plin. 18, 1, 1, § 1:

    vepres,

    Hor. Ep. 1, 16, 8:

    cornu,

    id. C. 1, 17, 15:

    egens benignae Tantalus semper dapis,

    id. Epod. 17, 66:

    ingenī Benigna vena est,

    id. C. 2, 18, 10:

    praeda,

    Ov. F. 5, 174:

    benigna materia gratias agendi Romanis,

    Liv. 42, 38, 6: quem (ordinem) persequi longa est magis quam benigna materia, fruitful, or suitable for exhibition, Mel. prooem. § 1;

    so Seneca: primus liber.. benigniorem habuit materiem,

    Sen. Ira, 2, 1, 1:

    ipse materiā risūs benignissima,

    id. Const. 18, 1 (cf. also in Gr. aphthonos):

    aestivam sermone benigno tendere noctem,

    Hor. Ep. 1, 5, 11 (sermone multo et liberali et largo, Lamb.):

    benignissimum inventum, i. e. beneficentissimum,

    Plin. 35, 2, 2, § 11. —Hence, adv.: bĕnignē (ante-class. collat. form bĕnignĭter).
    1.
    In a friendly manner, kindly, benevolently, courteously, benignly:

    benigne et amice facere,

    Plaut. Cist. 1, 1, 109:

    me benignius Omnes salutant quam salutabant prius,

    id. Aul. 1, 2, 36:

    ecquid ego possiem Blande dicere aut benigne facere,

    Ter. Ad. 5, 4, 24:

    viam monstrare,

    courteously, politely, Cic. Balb. 16, 36:

    salutare,

    id. Phil. 13, 2, 4:

    audire,

    id. Clu. 3, 8:

    polliceri,

    id. Fam. 4, 13, 3:

    servire alicui,

    Cat. 76, 3:

    respondere,

    Sall. J. 11, 1; Liv. 27, 4, 7:

    milites adpellare,

    Sall. J. 96, 2:

    habere,

    id. ib. 113, 2:

    alloqui,

    Liv. 1, 28, 1:

    audire aliquem,

    id. 1, 9, 4:

    excipere aliquem,

    id. 2, 35, 6; 21, 19, 7; Tac. A. 1, 57:

    arma capere,

    readily, willingly, Liv. 3, 26, 1:

    audire,

    Suet. Aug. 89.—In the ante-class. form benigniter, Titin. ap. Non. p. 510, 13, and Prisc. p 1010 P.—
    b.
    Mildly, indulgently (in jurid. Lat.):

    in poenalibus causis benignius interpretandum est,

    Dig. 50, 17, 155; ib. 44, 7, 1, § 13:

    benignissime rescripserunt,

    ib. 37, 14, 4.—
    c.
    Benigne dicis, or absol. benigne, used in colloquial lang. in thanking one for something, both when it is taken and when it is refused (the latter a courtly formula like the Gr. ainô se, zêlô se, kalôs, kallista; cf. recte), you are very kind, I thank you very much, am under great obligation; no, I thank you.
    (α).
    In receiving: As. Peregre cum advenis, cena detur. Di. Benigne dicis, Plaut. Truc. 1, 2, 27; Ter. Phorm. 5, 9, 62.—
    (β).
    In declining:

    frumentum, inquit, me abs te emere oportet. Optime. Modium denario. Benigne ac liberaliter: nam ego ternis HS non possum vendere, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196:

    dic Ad cenam veniat.. Benigne Respondet. Neget ille mihi? etc.,

    Hor. Ep. 1, 7, 62; id. ib. 1, 7, 16 Schmid.—
    2.
    Abundantly, liberally, freely, generously:

    pecuniam praebere,

    Plaut. Curc. 4, 2, 37; id. Aul. 4, 4, 20; Ter. Hec. 5, 2, 1; Cic. Off. 2, 15, 52 and 53; Sall. J. 68, 3; Liv. 9, 31, 5; 9, 32. 2:

    benignius Deprome quadrimum,

    Hor. C. 1, 9, 6:

    paulo benignius ipsum Te tractare voles,

    id. Ep. 1, 17, 11. —
    b.
    Benigne facere alicui = bene facere, to do a favor, to show favor, Ter. Ad. 5, 4, 24 Ruhnk.; Cat. 73, 3:

    qui plurimis in istā provinciā benigne fecisti,

    Cic. Fam. 13, 67, 1; id. Off. 1, 14, 42; id. Inv. 1, 55, 109; Liv. 4, 14, 5; 28, 39, 18; Gell. 17, 5, 10 al.; cf. Rutil. Lup. p. 127 Ruhnk. (175 Frotscher).

    Lewis & Short latin dictionary > benignus

  • 10 dexter

    dexter, tĕra, tĕrum, and more freq. tra, trum ( dat. plur. fem.: dextrabus manibus, Liv. Andron. ap. Non. 493, 20.— Comp. dextĕrĭor; sup. dextĭmus), adj. [dex-ter, root dek-, Gr. dekomai, whence daktulos, digitus; cf. Germ. Finger, from fangen; cf. also Sanscr. dakshinas, on the right hand, and Gr. dex-ios], to the right, on the right side, right (opp. laevus, sinister).
    I.
    Prop.:

    ut ante oculos fuerit qui dexter hic idem nunc sit laevus,

    Lucr. 4, 302:

    manus,

    Plaut. Mil. 2, 2, 49; 50; id. Capt. 2, 3, 82; Cic. Div. 1, 23, 46:

    pars membrorum (opp. laeva),

    Lucr. 4, 293:

    umeri,

    Caes. B. G. 7, 50, 2:

    latus,

    Hor. Ep. 1, 16, 6; Ov. M. 13, 730 et saep.:

    cornu,

    Ter. Eun. 4, 7, 5; Caes. B. G. 1, 52, 2; 2, 23, 4 et saep.:

    ala,

    Liv. 31, 21:

    acies,

    id. 27, 48 et saep.: dextrarum tibiarum genus est, quae dextra tenentur, Paul. ex Fest. p. 74, 5 Müll. et saep.:

    dextra ejus (fluminis) accolunt Deximontani,

    Plin. 6, 23, 26, § 99.— Comp. in signification = dexter, but spoken of two only:

    in dexteriore parte, opp. sinisteriore,

    Varr. L. L. 9, § 34 Müll.; so,

    pars, opp. laeva,

    Ov. M. 7, 241:

    rota, opp. sinisterior,

    id. ib. 2, 138:

    armus,

    id. ib. 12, 303:

    umerus,

    Suet. Claud. 7:

    latus,

    id. Galb. 21: cornu, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30, 3 et saep.— Sup.: dextimus, a, um, an ancient and rare form, in signif. i. q. dexter: dextima via, Varr. ap. Non. 94, 30:

    apud dextimos,

    Sall. J. 100, 2.—
    II.
    Trop. (perh. not in ante-Aug. prose).
    1.
    Handy, dexterous, skilful; opportune, proper, suitable, fitting:

    rem ita dexter egit, ut, etc.,

    Liv. 8, 36:

    et Marius scriptis dexter in omne genus,

    Ov. Pont. 4, 16, 24:

    quis rebus dexter modus,

    Verg. A. 4, 294:

    tempus,

    Hor. S. 2, 1, 18.—
    2.
    (Since the Greeks regarded an omen on the right as favorable) favorable, propitious, fortunate: dextra auspicia prospera, Paul. ex Fest. p. 74, 4 Müll.; cf.

    omen,

    Val. Fl. 1, 245:

    dexter adi,

    Verg. A. 8, 302; cf.:

    dexter ac volens assit (numen),

    Quint. 4 prooem. 5:

    Jove,

    Pers. 5, 114:

    sidere,

    Stat. S. 3, 4, 63 et saep.—Hence,

    Lewis & Short latin dictionary > dexter

  • 11 Felix

    1.
    fēlix, īcis (abl. felici, except Cic. Or. 48, 159; and as nom. prop., v. II. B. 2. infra), adj. [from root feo, fevo, to bear, produce, Gr. phuô; cf.: fio, femina; whence fetus, fecundus, femina, fenus], fruit-bearing, fruitful, fertile, productive.
    I.
    Lit. (rare; not in Cic.): felices arbores Cato dixit, quae fructum ferunt, infelices quae non ferunt, Paul. ex Fest. p. 92, 10 Müll.; cf. Fronto Ep. ad Amic. 2, 6 ed. Mai.; so,

    arbor,

    Liv. 5, 24, 2:

    arbusta,

    Lucr. 5, 1378:

    rami,

    Verg. G. 2, 81; so,

    rami feliciores,

    Hor. Epod. 2, 14:

    silvae,

    i. e. of fruitful trees, Verg. G. 4, 329:

    Massica Baccho,

    fruitful in vines, id. A. 7, 725; cf.

    Campania,

    Plin. 3, 5, 9, § 60:

    felicior regio,

    Ov. P. 2, 10, 51; cf.:

    felix oleae tractus,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 179:

    venti,

    Val. Fl. 6, 711.—
    B.
    In partic.
    1.
    In the old relig. lang.: felices arbores, all the nobler sorts of trees, whose fruits were offered to the superior deities, in contradistinction to the infelices, which were dedicated to the inferior deities, Macr. S. 2, 16, 2.—
    2.
    Felix, as an adj. propr. in Arabia Felix, the fertile portion of Arabia, opp. Arabia Deserta and Petraea; v. Arabia.—
    II.
    Transf.
    A.
    Act., that brings good luck, of good omen, auspicious, favorable, propitious, fortunate, prosperous, felicitous (orig. belonging to the relig. lang.; in the class. per. almost confined to poets;

    syn.: faustus, fortunatus, beatus, secundus): quae (omina) majores nostri quia valere censebant, idcirco omnibus rebus agendis: QVOD BONVM FAVSTVM FELIX FORTVNATVMQVE ESSET praefabantur,

    Cic. Div. 1, 45, 102; so, QVOD BONVM FORTVNATVM FELIXQVE SALVTAREQVE SIET POPVLO ROMANO QVIRITIVM, etc., an old formula in Varr. L. L. 6, § 86; cf.

    also: ut nobis haec habitatio Bona, fausta, felix fortunataque eveniat,

    Plaut. Trin. 1, 2, 3:

    quod tibi mihique sit felix, sub imperium tuum redeo,

    Liv. 22, 30, 4:

    auspicia,

    Verg. A. 11, 32; cf.

    omen,

    Ov. P. 2, 1, 35:

    o dea... Sis felix, nostrum leves, quaecumque, laborem,

    Verg. A. 1, 330; cf.:

    sis bonus o felixque tuis!

    id. E. 5, 65:

    terque novas circum felix eat hostia fruges,

    id. G. 1, 345:

    Zephyri,

    id. A. 3, 120:

    sententia,

    Ov. M. 13, 319:

    industria (corresp. to fertilis cura),

    Plin. H. N. 14 praef. § 3.—
    B.
    Lucky, happy, fortunate (the predom. signif. in prose and poetry):

    exitus ut classi felix faustusque daretur,

    Lucr. 1, 100:

    Polycratem Samium felicem appellabant,

    Cic. Fin. 5, 30, 92:

    Caesar Alexandriam se recepit, felix, ut sibi quidem videbatur,

    id. Phil. 2, 26, 64; cf. id. ib. 2, 24, 59:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15, 33:

    ille Graecus ab omni laude felicior,

    id. Brut. 16, 63:

    Sulla felicissimus omnium ante civilem victoriam,

    Sall. J. 95, 4:

    in te retinendo fuit Asia felicior quam nos in deducendo,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 10, § 30; cf.:

    quin etiam si minus felices in diligendo fuissemus,

    id. Lael. 16, 60:

    vade, o felix nati pietate,

    Verg. A. 3, 480; cf. id. ib. 6, 785:

    Praxiteles quoque marmore fericior,

    i. e. succeeded better as a sculptor, Plin. 34, 8, 19, § 69:

    felices ter et amplius, Quos irrupta tenet copula,

    Hor. C. 1, 13, 17:

    omnes composui. Felices! nunc ego resto,

    id. S. 1, 9, 28:

    Latium felix,

    id. C. S. 66:

    tempora,

    Juv. 2, 38:

    saecula,

    Ov. Tr. 1, 2, 103; Juv. 3, 312; Quint. 8, 6, 24: cf.:

    nulla sorte nascendi aetas felicior,

    id. 12, 11, 22:

    felicissima facilitas,

    id. 10, 1, 111:

    felicissimus sermo,

    id. 9, 4, 27:

    ita sim felix, a form of asseveration,

    Prop. 1, 7, 3:

    malum, i. q. salubre,

    salubrious, wholesome, Verg. G. 2, 127 Serv.—Prov.: felicem scivi, non qui quod [p. 734] vellet haberet, sed qui per fatum non data non cuperet, Aus. Idyll. 319, 23 sq.—
    (β).
    With gen. ( poet. and in post-Aug. prose):

    Vergilius beatus felixque gratiae,

    Plin. H. N. 14 praef. §

    7: o te, Bolane, cerebri Felicem!

    Hor. S. 1, 9, 12:

    felices studiique locique,

    Ov. M. 5, 267:

    felix uteri,

    Sil. 4, 359:

    leti,

    id. 4, 398:

    famae,

    id. 4, 731:

    felices operum dies,

    Verg. G. 1, 277.—
    (γ).
    With inf. ( poet.):

    quo non felicior alter Ungueretela manu ferrumque armare veneno,

    happier, more successful in, Verg. A. 9, 772; id. G. 1, 284; Sil. 13, 126. —
    (δ).
    With gerund. dat. (rare):

    tam felix vobis corrumpendis fuit,

    successful in, Liv. 3, 17, 2.— Adv.: fēlīcĭter.
    * 1.
    (Acc. to I.) Fruitfully, abundantly:

    hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

    Verg. G. 1, 54.—
    2.
    (Acc. to II.)
    a.
    Auspiciously, fortunately, favorably: quod mihi vobisque Quirites, Se fortunatim, feliciter ac bene vortat, Enn. ap. Non. 112, 3 (Ann. v. 112 ed. Vahl.); cf. Plaut. Aul. 4, 10, 58:

    ut ea res mihi magistratuique meo, populo plebique Romanae bene atque feliciter eveniret,

    Cic. Mur. 1, 1; Caes. B. G. 4, 25, 3.—In expressing a wish or in calling to a person, Good luck! faciam quod volunt. Feliciter velim, inquam, teque laudo, Cic. Att. 13, 42, 1:

    feliciter, succlamant,

    Phaedr. 5, 1, 4; Suet. Claud. 7; id. Dom. 13; Flor. 3, 3 fin.; Juv. 2, 119; Vulg. Gen. 30, 11 al.—
    b.
    Luckily, happily, successfully (most freq.):

    omnes sapientes semper feliciter, absolute, fortunate vivere,

    Cic. Fin. 3, 7, 26:

    res publica et bene et feliciter gesta sit,

    id. Phil. 5, 15, 40; id. Fam. 7, 28 fin.:

    navigare,

    id. Verr. 2, 2, 38, § 95; cf.:

    qui te feliciter attulit Eurus,

    Ov. M. 7, 659:

    feliciter audet,

    Hor. Ep. 2, 1, 166:

    ob ea feliciter acta,

    Sall. J. 55, 2.—Prov.:

    feliciter sapit qui alieno periculo sapit,

    Plaut. Merc. 4, 4, 40.— Comp., Ov. Ib. 305.— Sup.:

    bella cum finitimis felicissime multa gessit,

    Cic. Rep. 2, 9:

    re gesta,

    Hirt. B. G. 8, 37, 1:

    gerere rem publicam,

    Caes. B. C. 1, 7, 6:

    cessit imitatio,

    Quint. 10, 2, 16: Horatius... verbis felicissime audax, 10, 1, 96.
    2.
    Fēlix (with abl. Felice, v. Neue, Formenl. 2, p. 67), a Roman surname of frequent occurrence, first applied to L. Sulla, Plin. 7, 44, 44, § 186.—
    b.
    Claudius Felix, Suet. Claud. 28.—
    c.
    Antonius Felix, procurator of Judea and Galilee under Claudius, Vulg. Act. 23, 26; 25, 14.—
    d.
    Julia Felix, i. q. Berytus, Plin. 5, 20, 17, § 78.
    3.
    fĕlix, ĭcis, v. filix init.

    Lewis & Short latin dictionary > Felix

  • 12 felix

    1.
    fēlix, īcis (abl. felici, except Cic. Or. 48, 159; and as nom. prop., v. II. B. 2. infra), adj. [from root feo, fevo, to bear, produce, Gr. phuô; cf.: fio, femina; whence fetus, fecundus, femina, fenus], fruit-bearing, fruitful, fertile, productive.
    I.
    Lit. (rare; not in Cic.): felices arbores Cato dixit, quae fructum ferunt, infelices quae non ferunt, Paul. ex Fest. p. 92, 10 Müll.; cf. Fronto Ep. ad Amic. 2, 6 ed. Mai.; so,

    arbor,

    Liv. 5, 24, 2:

    arbusta,

    Lucr. 5, 1378:

    rami,

    Verg. G. 2, 81; so,

    rami feliciores,

    Hor. Epod. 2, 14:

    silvae,

    i. e. of fruitful trees, Verg. G. 4, 329:

    Massica Baccho,

    fruitful in vines, id. A. 7, 725; cf.

    Campania,

    Plin. 3, 5, 9, § 60:

    felicior regio,

    Ov. P. 2, 10, 51; cf.:

    felix oleae tractus,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 179:

    venti,

    Val. Fl. 6, 711.—
    B.
    In partic.
    1.
    In the old relig. lang.: felices arbores, all the nobler sorts of trees, whose fruits were offered to the superior deities, in contradistinction to the infelices, which were dedicated to the inferior deities, Macr. S. 2, 16, 2.—
    2.
    Felix, as an adj. propr. in Arabia Felix, the fertile portion of Arabia, opp. Arabia Deserta and Petraea; v. Arabia.—
    II.
    Transf.
    A.
    Act., that brings good luck, of good omen, auspicious, favorable, propitious, fortunate, prosperous, felicitous (orig. belonging to the relig. lang.; in the class. per. almost confined to poets;

    syn.: faustus, fortunatus, beatus, secundus): quae (omina) majores nostri quia valere censebant, idcirco omnibus rebus agendis: QVOD BONVM FAVSTVM FELIX FORTVNATVMQVE ESSET praefabantur,

    Cic. Div. 1, 45, 102; so, QVOD BONVM FORTVNATVM FELIXQVE SALVTAREQVE SIET POPVLO ROMANO QVIRITIVM, etc., an old formula in Varr. L. L. 6, § 86; cf.

    also: ut nobis haec habitatio Bona, fausta, felix fortunataque eveniat,

    Plaut. Trin. 1, 2, 3:

    quod tibi mihique sit felix, sub imperium tuum redeo,

    Liv. 22, 30, 4:

    auspicia,

    Verg. A. 11, 32; cf.

    omen,

    Ov. P. 2, 1, 35:

    o dea... Sis felix, nostrum leves, quaecumque, laborem,

    Verg. A. 1, 330; cf.:

    sis bonus o felixque tuis!

    id. E. 5, 65:

    terque novas circum felix eat hostia fruges,

    id. G. 1, 345:

    Zephyri,

    id. A. 3, 120:

    sententia,

    Ov. M. 13, 319:

    industria (corresp. to fertilis cura),

    Plin. H. N. 14 praef. § 3.—
    B.
    Lucky, happy, fortunate (the predom. signif. in prose and poetry):

    exitus ut classi felix faustusque daretur,

    Lucr. 1, 100:

    Polycratem Samium felicem appellabant,

    Cic. Fin. 5, 30, 92:

    Caesar Alexandriam se recepit, felix, ut sibi quidem videbatur,

    id. Phil. 2, 26, 64; cf. id. ib. 2, 24, 59:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15, 33:

    ille Graecus ab omni laude felicior,

    id. Brut. 16, 63:

    Sulla felicissimus omnium ante civilem victoriam,

    Sall. J. 95, 4:

    in te retinendo fuit Asia felicior quam nos in deducendo,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 10, § 30; cf.:

    quin etiam si minus felices in diligendo fuissemus,

    id. Lael. 16, 60:

    vade, o felix nati pietate,

    Verg. A. 3, 480; cf. id. ib. 6, 785:

    Praxiteles quoque marmore fericior,

    i. e. succeeded better as a sculptor, Plin. 34, 8, 19, § 69:

    felices ter et amplius, Quos irrupta tenet copula,

    Hor. C. 1, 13, 17:

    omnes composui. Felices! nunc ego resto,

    id. S. 1, 9, 28:

    Latium felix,

    id. C. S. 66:

    tempora,

    Juv. 2, 38:

    saecula,

    Ov. Tr. 1, 2, 103; Juv. 3, 312; Quint. 8, 6, 24: cf.:

    nulla sorte nascendi aetas felicior,

    id. 12, 11, 22:

    felicissima facilitas,

    id. 10, 1, 111:

    felicissimus sermo,

    id. 9, 4, 27:

    ita sim felix, a form of asseveration,

    Prop. 1, 7, 3:

    malum, i. q. salubre,

    salubrious, wholesome, Verg. G. 2, 127 Serv.—Prov.: felicem scivi, non qui quod [p. 734] vellet haberet, sed qui per fatum non data non cuperet, Aus. Idyll. 319, 23 sq.—
    (β).
    With gen. ( poet. and in post-Aug. prose):

    Vergilius beatus felixque gratiae,

    Plin. H. N. 14 praef. §

    7: o te, Bolane, cerebri Felicem!

    Hor. S. 1, 9, 12:

    felices studiique locique,

    Ov. M. 5, 267:

    felix uteri,

    Sil. 4, 359:

    leti,

    id. 4, 398:

    famae,

    id. 4, 731:

    felices operum dies,

    Verg. G. 1, 277.—
    (γ).
    With inf. ( poet.):

    quo non felicior alter Ungueretela manu ferrumque armare veneno,

    happier, more successful in, Verg. A. 9, 772; id. G. 1, 284; Sil. 13, 126. —
    (δ).
    With gerund. dat. (rare):

    tam felix vobis corrumpendis fuit,

    successful in, Liv. 3, 17, 2.— Adv.: fēlīcĭter.
    * 1.
    (Acc. to I.) Fruitfully, abundantly:

    hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

    Verg. G. 1, 54.—
    2.
    (Acc. to II.)
    a.
    Auspiciously, fortunately, favorably: quod mihi vobisque Quirites, Se fortunatim, feliciter ac bene vortat, Enn. ap. Non. 112, 3 (Ann. v. 112 ed. Vahl.); cf. Plaut. Aul. 4, 10, 58:

    ut ea res mihi magistratuique meo, populo plebique Romanae bene atque feliciter eveniret,

    Cic. Mur. 1, 1; Caes. B. G. 4, 25, 3.—In expressing a wish or in calling to a person, Good luck! faciam quod volunt. Feliciter velim, inquam, teque laudo, Cic. Att. 13, 42, 1:

    feliciter, succlamant,

    Phaedr. 5, 1, 4; Suet. Claud. 7; id. Dom. 13; Flor. 3, 3 fin.; Juv. 2, 119; Vulg. Gen. 30, 11 al.—
    b.
    Luckily, happily, successfully (most freq.):

    omnes sapientes semper feliciter, absolute, fortunate vivere,

    Cic. Fin. 3, 7, 26:

    res publica et bene et feliciter gesta sit,

    id. Phil. 5, 15, 40; id. Fam. 7, 28 fin.:

    navigare,

    id. Verr. 2, 2, 38, § 95; cf.:

    qui te feliciter attulit Eurus,

    Ov. M. 7, 659:

    feliciter audet,

    Hor. Ep. 2, 1, 166:

    ob ea feliciter acta,

    Sall. J. 55, 2.—Prov.:

    feliciter sapit qui alieno periculo sapit,

    Plaut. Merc. 4, 4, 40.— Comp., Ov. Ib. 305.— Sup.:

    bella cum finitimis felicissime multa gessit,

    Cic. Rep. 2, 9:

    re gesta,

    Hirt. B. G. 8, 37, 1:

    gerere rem publicam,

    Caes. B. C. 1, 7, 6:

    cessit imitatio,

    Quint. 10, 2, 16: Horatius... verbis felicissime audax, 10, 1, 96.
    2.
    Fēlix (with abl. Felice, v. Neue, Formenl. 2, p. 67), a Roman surname of frequent occurrence, first applied to L. Sulla, Plin. 7, 44, 44, § 186.—
    b.
    Claudius Felix, Suet. Claud. 28.—
    c.
    Antonius Felix, procurator of Judea and Galilee under Claudius, Vulg. Act. 23, 26; 25, 14.—
    d.
    Julia Felix, i. q. Berytus, Plin. 5, 20, 17, § 78.
    3.
    fĕlix, ĭcis, v. filix init.

    Lewis & Short latin dictionary > felix

  • 13 prosper

    prosper, and more freq. prospĕrus, a. um, adj. [pro-spero, answering to hope; cf. spes], agreeable to one's wishes, favorable, fortunate, prosperous (freq. and class.; cf.:

    faustus, propitius): sperem veteres pro spem dixerunt, unde et prospere dicimus, hoc est, pro spe,

    Non. 171, 25:

    auspicium prosperum,

    Naev. 4, 2; cf. in sup.:

    prosperrimum augurium,

    Plin. 10, 8, 9, § 21:

    prospera adversaque fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    magnis autem viris prosperae semper omnes res,

    id. ib. 2, 66, 167:

    prosperae res,

    id. Brut. 3, 12:

    non jam id ago, ut prosperos exitus consequar,

    id. Att. 9, 7, 1: successus, Liv. praef. fin.:

    prosperrimo rerum eventu,

    Vell. 2, 122, 2.— Comp.:

    prosperior civium amor,

    Tac. A. 6, 51:

    mox cecinit laudes prosperiore lyrā,

    Ov. A. A. 3, 50:

    prosperius fatum,

    id. F. 3, 614:

    nomina,

    of good omen, Plin. 28, 2, 5, § 22; so,

    verba,

    Ov. P. 4, 4, 38.—In nom. sing.: prosper dicendi successus, Auct. ap. Prisc. p. 693 P.; Anthol. Lat. 5, 132:

    deinde est hominum generi prosperus et salutaris ille fulgor, qui dicitur Jovis,

    propitious, favorable, Cic. Rep. 6, 17, 17 (cited in Prisc. p. 693 P.):

    immoriens magnis non prosperus ausis,

    Sil. 10, 202:

    prosperus in Africam transitus,

    Val. Max. 3, 7, 1.—With evenio (cf. prospere):

    omnia quae prospera tibi evenere,

    Liv. 28, 42, 15:

    si cetera prospera evenissent,

    id. 21, 21, 9:

    quod bellum... ut id prosperum eveniret,

    id. 42, 28, 7; 37, 47, 4.—
    (β).
    With gen. ( poet.):

    noctilucam. Prosperam frugum,

    beneficial to fruits, Hor. C. 4, 6, 39.—
    II.
    Subst., in plur.: prospĕra, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune, prosperity (postAug.):

    prospera belli,

    Luc. 5, 782:

    rerum,

    id. 7, 107:

    tam mala Pompeii quam prospera mundus adoret,

    id. 7, 708:

    Germani prosperis feroces,

    Tac. H. 5, 15; Plin. Pan. 7.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    pro-spĕrē, agreeably to one's wishes, favorably, luckily, fortunately, prosperously (class.):

    omnia profluenter, prospere,

    Cic. Tusc. 5, 18, 53:

    procedere,

    id. Fam. 12, 9, 2:

    cedere alicui,

    Nep. Dat. 1, 2:

    succedere,

    id. ib. 6, 1:

    cui ut omnia prospere evenirent,

    Liv. 23, 27, 12:

    cadere,

    Tac. A. 2, 46.— Comp.:

    aves quae prosperius evolant,

    with better augury, Gell. 6, 6, 8:

    res eventura prosperius,

    id. 1, 13, 1; Col. 4, 32, 1.— Sup.: prosperrĭme geruntur omnia. Vell. 2, 97, 1:

    dimicare,

    Suet. Caes. 36.—
    * B.
    prospĕ-rĭter, favorably, fortunately, Enn. ap. Prisc. p. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > prosper

  • 14 prospera

    prosper, and more freq. prospĕrus, a. um, adj. [pro-spero, answering to hope; cf. spes], agreeable to one's wishes, favorable, fortunate, prosperous (freq. and class.; cf.:

    faustus, propitius): sperem veteres pro spem dixerunt, unde et prospere dicimus, hoc est, pro spe,

    Non. 171, 25:

    auspicium prosperum,

    Naev. 4, 2; cf. in sup.:

    prosperrimum augurium,

    Plin. 10, 8, 9, § 21:

    prospera adversaque fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    magnis autem viris prosperae semper omnes res,

    id. ib. 2, 66, 167:

    prosperae res,

    id. Brut. 3, 12:

    non jam id ago, ut prosperos exitus consequar,

    id. Att. 9, 7, 1: successus, Liv. praef. fin.:

    prosperrimo rerum eventu,

    Vell. 2, 122, 2.— Comp.:

    prosperior civium amor,

    Tac. A. 6, 51:

    mox cecinit laudes prosperiore lyrā,

    Ov. A. A. 3, 50:

    prosperius fatum,

    id. F. 3, 614:

    nomina,

    of good omen, Plin. 28, 2, 5, § 22; so,

    verba,

    Ov. P. 4, 4, 38.—In nom. sing.: prosper dicendi successus, Auct. ap. Prisc. p. 693 P.; Anthol. Lat. 5, 132:

    deinde est hominum generi prosperus et salutaris ille fulgor, qui dicitur Jovis,

    propitious, favorable, Cic. Rep. 6, 17, 17 (cited in Prisc. p. 693 P.):

    immoriens magnis non prosperus ausis,

    Sil. 10, 202:

    prosperus in Africam transitus,

    Val. Max. 3, 7, 1.—With evenio (cf. prospere):

    omnia quae prospera tibi evenere,

    Liv. 28, 42, 15:

    si cetera prospera evenissent,

    id. 21, 21, 9:

    quod bellum... ut id prosperum eveniret,

    id. 42, 28, 7; 37, 47, 4.—
    (β).
    With gen. ( poet.):

    noctilucam. Prosperam frugum,

    beneficial to fruits, Hor. C. 4, 6, 39.—
    II.
    Subst., in plur.: prospĕra, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune, prosperity (postAug.):

    prospera belli,

    Luc. 5, 782:

    rerum,

    id. 7, 107:

    tam mala Pompeii quam prospera mundus adoret,

    id. 7, 708:

    Germani prosperis feroces,

    Tac. H. 5, 15; Plin. Pan. 7.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    pro-spĕrē, agreeably to one's wishes, favorably, luckily, fortunately, prosperously (class.):

    omnia profluenter, prospere,

    Cic. Tusc. 5, 18, 53:

    procedere,

    id. Fam. 12, 9, 2:

    cedere alicui,

    Nep. Dat. 1, 2:

    succedere,

    id. ib. 6, 1:

    cui ut omnia prospere evenirent,

    Liv. 23, 27, 12:

    cadere,

    Tac. A. 2, 46.— Comp.:

    aves quae prosperius evolant,

    with better augury, Gell. 6, 6, 8:

    res eventura prosperius,

    id. 1, 13, 1; Col. 4, 32, 1.— Sup.: prosperrĭme geruntur omnia. Vell. 2, 97, 1:

    dimicare,

    Suet. Caes. 36.—
    * B.
    prospĕ-rĭter, favorably, fortunately, Enn. ap. Prisc. p. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > prospera

  • 15 serenum

    1.
    sĕrēnus, a, um, adj. [Sanscr. svar, sky; Gr. Seirios; cf. selas; Lat. sol], clear, fair, bright, serene (class.; esp. freq. in the poets; cf. sudus).
    I.
    Lit.: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.):

    caelo sereno,

    Lucr. 6, 247; Cic. Fam. 16, 9, 2; Verg. G. 1, 260; 1, 487; id. A. 3, 518; Hor. Epod. 15, 1; id. S. 2, 4, 51; Ov. M. 1, 168; 2, 321 et saep.; cf.:

    de parte caeli,

    Lucr. 6, 99:

    in regione caeli,

    Verg. A. 8, 528.— Comp.:

    caelo perfruitur sereniore,

    Mart. 4, 64, 6; cf.

    also: o nimium caelo et pelago confise sereno,

    Verg. A. 5, 870:

    postquam ex tam turbido die serena et tranquilla lux rediit,

    Liv. 1, 16, 2:

    luce,

    Verg. A. 5, 104:

    lumen (solis),

    Lucr. 2, 150:

    nox,

    id. 1, 142; Cic. Rep. 1, 15, 23; Verg. G. 1, 426:

    sidera,

    Lucr. 4, 212:

    facies diei,

    Phaedr. 4, 16, 5:

    species mundi,

    Lucr. 4, 134:

    aër,

    Plin. 17, 24, 37, § 222:

    ver,

    Verg. G. 1, 340:

    aestas,

    id. A. 6, 707:

    stella,

    Ov. F. 6, 718 et saep.:

    color (opp. nubilus),

    bright, clear, Plin. 9, 35, 54, § 107:

    aqua (with candida),

    Mart. 6, 42, 19:

    vox,

    Pers. 1, 19.— Transf., of a wind that clears the sky, that brings fair weather: hic Favonius serenu'st, istic Auster imbricus, * Plaut. Merc. 5, 2, 35; hence, also, poet.:

    unde serenas Ventus agat nubes,

    Verg. G. 1, 461.—
    2.
    As subst.: sĕrēnum, i, n., a clear, bright, or serene sky, fair weather (not in Cic.):

    ponito pocillum in sereno noctu,

    during a fine night, Cato, R. R. 156, 3;

    more freq. simply sereno: Priverni sereno per diem totum rubrum solem fuisse,

    Liv. 31, 12, 5; 37, 3, 2:

    quare et sereno tonat,

    Sen. Q. N. 2, 18; Plin. 11, 24, 28, § 84 (opp. nubilo), Pall. 1, 30, 3; Luc. 1, 530:

    liquido ac puro sereno,

    Suet. Aug. 95:

    nitido sereno,

    Sil. 5, 58:

    cottidie serenum cum est,

    Varr. R. R. 3, 10, 4:

    laesique fides reditura sereni,

    Stat. S. 3, 1, 81:

    serenum nitidum micat,

    Mart. 6, 42, 8.— Plur.:

    caeli serena Concutiat sonitu,

    Lucr. 2, 1100:

    soles et aperta serena,

    Verg. G. 1, 393:

    nostra,

    Val. Fl. 1, 332.—
    II.
    Trop.
    1.
    Cheerful, glad, joyous, tranquil, serene (syn.:

    laetus, tranquillus, secundus): vita,

    Lucr. 2, 1094 Lachm.:

    horae (with albus dies),

    Sil. 15, 53: rebus serenis servare modum, in propitious or favorable circumstances, in good fortune, id. 8, 546:

    vultus,

    Lucr. 3, 293; Cat. 55, 8; Hor. C. 1, 37, 26; Ov. Tr. 1, 5, 27:

    frons tranquilla et serena,

    Cic. Tusc. 3, 15, 31:

    pectora processu facta serena tuo,

    Ov. Tr. 1, 9, 40:

    animus,

    id. ib. 1, 1, 39:

    oculi,

    Sil. 7, 461:

    Augustus,

    Ov. P. 2, 2, 65:

    laetitia,

    Just. 44, 2, 4:

    imperium,

    Sil. 14, 80:

    res,

    id. 8, 546:

    sereno vitae tempore,

    Auct. Her. 4, 48, 61:

    vita,

    Lucr. 2, 1094:

    temperatus (sanguis) medium quoddam serenum efficit,

    Quint. 11, 3, 78; cf.:

    tandem aliquid, pulsā curarum nube serenum Vidi,

    Ov. P. 2, 1, 5.—
    2.
    SERENVS, an epithet of Jupiter (whose brow was always serene), Inscr. Murat. 1978, 5; cf. Serenator;

    hence, Martial calls Domitian: Jovem serenum,

    Mart. 5, 6, 9; 9, 25, 3.—
    3.
    Serenissimus, a title of the Roman emperors, Cod. Just. 5, 4, 23.
    2.
    Sĕrēnus, i, m.; Sĕrēna, ae, f. [1. serenus], a proper name.
    I.
    Q. Serenus Sammonicus, a physician under Septimius Severus, Spart. Get. 5, 5; Macr. 3, 16, 6.—
    II.
    Q. Serenus Sammonicus, son of the preceding, author of a poem, De Medicina, still extant, Lampr. Alex. 30, 2; cf. Teuffel's Roem. Lit. 379, 4.—
    III.
    Serena, the wife of Stilicho, and mother-in-law of the emperor Honorius, celebrated by Claudian in a special poem (Laus Serenae Reginae).

    Lewis & Short latin dictionary > serenum

  • 16 Serenus

    1.
    sĕrēnus, a, um, adj. [Sanscr. svar, sky; Gr. Seirios; cf. selas; Lat. sol], clear, fair, bright, serene (class.; esp. freq. in the poets; cf. sudus).
    I.
    Lit.: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.):

    caelo sereno,

    Lucr. 6, 247; Cic. Fam. 16, 9, 2; Verg. G. 1, 260; 1, 487; id. A. 3, 518; Hor. Epod. 15, 1; id. S. 2, 4, 51; Ov. M. 1, 168; 2, 321 et saep.; cf.:

    de parte caeli,

    Lucr. 6, 99:

    in regione caeli,

    Verg. A. 8, 528.— Comp.:

    caelo perfruitur sereniore,

    Mart. 4, 64, 6; cf.

    also: o nimium caelo et pelago confise sereno,

    Verg. A. 5, 870:

    postquam ex tam turbido die serena et tranquilla lux rediit,

    Liv. 1, 16, 2:

    luce,

    Verg. A. 5, 104:

    lumen (solis),

    Lucr. 2, 150:

    nox,

    id. 1, 142; Cic. Rep. 1, 15, 23; Verg. G. 1, 426:

    sidera,

    Lucr. 4, 212:

    facies diei,

    Phaedr. 4, 16, 5:

    species mundi,

    Lucr. 4, 134:

    aër,

    Plin. 17, 24, 37, § 222:

    ver,

    Verg. G. 1, 340:

    aestas,

    id. A. 6, 707:

    stella,

    Ov. F. 6, 718 et saep.:

    color (opp. nubilus),

    bright, clear, Plin. 9, 35, 54, § 107:

    aqua (with candida),

    Mart. 6, 42, 19:

    vox,

    Pers. 1, 19.— Transf., of a wind that clears the sky, that brings fair weather: hic Favonius serenu'st, istic Auster imbricus, * Plaut. Merc. 5, 2, 35; hence, also, poet.:

    unde serenas Ventus agat nubes,

    Verg. G. 1, 461.—
    2.
    As subst.: sĕrēnum, i, n., a clear, bright, or serene sky, fair weather (not in Cic.):

    ponito pocillum in sereno noctu,

    during a fine night, Cato, R. R. 156, 3;

    more freq. simply sereno: Priverni sereno per diem totum rubrum solem fuisse,

    Liv. 31, 12, 5; 37, 3, 2:

    quare et sereno tonat,

    Sen. Q. N. 2, 18; Plin. 11, 24, 28, § 84 (opp. nubilo), Pall. 1, 30, 3; Luc. 1, 530:

    liquido ac puro sereno,

    Suet. Aug. 95:

    nitido sereno,

    Sil. 5, 58:

    cottidie serenum cum est,

    Varr. R. R. 3, 10, 4:

    laesique fides reditura sereni,

    Stat. S. 3, 1, 81:

    serenum nitidum micat,

    Mart. 6, 42, 8.— Plur.:

    caeli serena Concutiat sonitu,

    Lucr. 2, 1100:

    soles et aperta serena,

    Verg. G. 1, 393:

    nostra,

    Val. Fl. 1, 332.—
    II.
    Trop.
    1.
    Cheerful, glad, joyous, tranquil, serene (syn.:

    laetus, tranquillus, secundus): vita,

    Lucr. 2, 1094 Lachm.:

    horae (with albus dies),

    Sil. 15, 53: rebus serenis servare modum, in propitious or favorable circumstances, in good fortune, id. 8, 546:

    vultus,

    Lucr. 3, 293; Cat. 55, 8; Hor. C. 1, 37, 26; Ov. Tr. 1, 5, 27:

    frons tranquilla et serena,

    Cic. Tusc. 3, 15, 31:

    pectora processu facta serena tuo,

    Ov. Tr. 1, 9, 40:

    animus,

    id. ib. 1, 1, 39:

    oculi,

    Sil. 7, 461:

    Augustus,

    Ov. P. 2, 2, 65:

    laetitia,

    Just. 44, 2, 4:

    imperium,

    Sil. 14, 80:

    res,

    id. 8, 546:

    sereno vitae tempore,

    Auct. Her. 4, 48, 61:

    vita,

    Lucr. 2, 1094:

    temperatus (sanguis) medium quoddam serenum efficit,

    Quint. 11, 3, 78; cf.:

    tandem aliquid, pulsā curarum nube serenum Vidi,

    Ov. P. 2, 1, 5.—
    2.
    SERENVS, an epithet of Jupiter (whose brow was always serene), Inscr. Murat. 1978, 5; cf. Serenator;

    hence, Martial calls Domitian: Jovem serenum,

    Mart. 5, 6, 9; 9, 25, 3.—
    3.
    Serenissimus, a title of the Roman emperors, Cod. Just. 5, 4, 23.
    2.
    Sĕrēnus, i, m.; Sĕrēna, ae, f. [1. serenus], a proper name.
    I.
    Q. Serenus Sammonicus, a physician under Septimius Severus, Spart. Get. 5, 5; Macr. 3, 16, 6.—
    II.
    Q. Serenus Sammonicus, son of the preceding, author of a poem, De Medicina, still extant, Lampr. Alex. 30, 2; cf. Teuffel's Roem. Lit. 379, 4.—
    III.
    Serena, the wife of Stilicho, and mother-in-law of the emperor Honorius, celebrated by Claudian in a special poem (Laus Serenae Reginae).

    Lewis & Short latin dictionary > Serenus

  • 17 serenus

    1.
    sĕrēnus, a, um, adj. [Sanscr. svar, sky; Gr. Seirios; cf. selas; Lat. sol], clear, fair, bright, serene (class.; esp. freq. in the poets; cf. sudus).
    I.
    Lit.: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.):

    caelo sereno,

    Lucr. 6, 247; Cic. Fam. 16, 9, 2; Verg. G. 1, 260; 1, 487; id. A. 3, 518; Hor. Epod. 15, 1; id. S. 2, 4, 51; Ov. M. 1, 168; 2, 321 et saep.; cf.:

    de parte caeli,

    Lucr. 6, 99:

    in regione caeli,

    Verg. A. 8, 528.— Comp.:

    caelo perfruitur sereniore,

    Mart. 4, 64, 6; cf.

    also: o nimium caelo et pelago confise sereno,

    Verg. A. 5, 870:

    postquam ex tam turbido die serena et tranquilla lux rediit,

    Liv. 1, 16, 2:

    luce,

    Verg. A. 5, 104:

    lumen (solis),

    Lucr. 2, 150:

    nox,

    id. 1, 142; Cic. Rep. 1, 15, 23; Verg. G. 1, 426:

    sidera,

    Lucr. 4, 212:

    facies diei,

    Phaedr. 4, 16, 5:

    species mundi,

    Lucr. 4, 134:

    aër,

    Plin. 17, 24, 37, § 222:

    ver,

    Verg. G. 1, 340:

    aestas,

    id. A. 6, 707:

    stella,

    Ov. F. 6, 718 et saep.:

    color (opp. nubilus),

    bright, clear, Plin. 9, 35, 54, § 107:

    aqua (with candida),

    Mart. 6, 42, 19:

    vox,

    Pers. 1, 19.— Transf., of a wind that clears the sky, that brings fair weather: hic Favonius serenu'st, istic Auster imbricus, * Plaut. Merc. 5, 2, 35; hence, also, poet.:

    unde serenas Ventus agat nubes,

    Verg. G. 1, 461.—
    2.
    As subst.: sĕrēnum, i, n., a clear, bright, or serene sky, fair weather (not in Cic.):

    ponito pocillum in sereno noctu,

    during a fine night, Cato, R. R. 156, 3;

    more freq. simply sereno: Priverni sereno per diem totum rubrum solem fuisse,

    Liv. 31, 12, 5; 37, 3, 2:

    quare et sereno tonat,

    Sen. Q. N. 2, 18; Plin. 11, 24, 28, § 84 (opp. nubilo), Pall. 1, 30, 3; Luc. 1, 530:

    liquido ac puro sereno,

    Suet. Aug. 95:

    nitido sereno,

    Sil. 5, 58:

    cottidie serenum cum est,

    Varr. R. R. 3, 10, 4:

    laesique fides reditura sereni,

    Stat. S. 3, 1, 81:

    serenum nitidum micat,

    Mart. 6, 42, 8.— Plur.:

    caeli serena Concutiat sonitu,

    Lucr. 2, 1100:

    soles et aperta serena,

    Verg. G. 1, 393:

    nostra,

    Val. Fl. 1, 332.—
    II.
    Trop.
    1.
    Cheerful, glad, joyous, tranquil, serene (syn.:

    laetus, tranquillus, secundus): vita,

    Lucr. 2, 1094 Lachm.:

    horae (with albus dies),

    Sil. 15, 53: rebus serenis servare modum, in propitious or favorable circumstances, in good fortune, id. 8, 546:

    vultus,

    Lucr. 3, 293; Cat. 55, 8; Hor. C. 1, 37, 26; Ov. Tr. 1, 5, 27:

    frons tranquilla et serena,

    Cic. Tusc. 3, 15, 31:

    pectora processu facta serena tuo,

    Ov. Tr. 1, 9, 40:

    animus,

    id. ib. 1, 1, 39:

    oculi,

    Sil. 7, 461:

    Augustus,

    Ov. P. 2, 2, 65:

    laetitia,

    Just. 44, 2, 4:

    imperium,

    Sil. 14, 80:

    res,

    id. 8, 546:

    sereno vitae tempore,

    Auct. Her. 4, 48, 61:

    vita,

    Lucr. 2, 1094:

    temperatus (sanguis) medium quoddam serenum efficit,

    Quint. 11, 3, 78; cf.:

    tandem aliquid, pulsā curarum nube serenum Vidi,

    Ov. P. 2, 1, 5.—
    2.
    SERENVS, an epithet of Jupiter (whose brow was always serene), Inscr. Murat. 1978, 5; cf. Serenator;

    hence, Martial calls Domitian: Jovem serenum,

    Mart. 5, 6, 9; 9, 25, 3.—
    3.
    Serenissimus, a title of the Roman emperors, Cod. Just. 5, 4, 23.
    2.
    Sĕrēnus, i, m.; Sĕrēna, ae, f. [1. serenus], a proper name.
    I.
    Q. Serenus Sammonicus, a physician under Septimius Severus, Spart. Get. 5, 5; Macr. 3, 16, 6.—
    II.
    Q. Serenus Sammonicus, son of the preceding, author of a poem, De Medicina, still extant, Lampr. Alex. 30, 2; cf. Teuffel's Roem. Lit. 379, 4.—
    III.
    Serena, the wife of Stilicho, and mother-in-law of the emperor Honorius, celebrated by Claudian in a special poem (Laus Serenae Reginae).

    Lewis & Short latin dictionary > serenus

См. также в других словарях:

  • Propitious — Pro*pi tious, a. [L. propitius, perhaps originally a term of augury meaning, flying forward (pro) or well; cf. Skr. pat to fly, E. petition, feather.] [1913 Webster] 1. Convenient; auspicious; favorable; kind; as, a propitious season; a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • propitious — adjective Etymology: Middle English propycyous, from Anglo French propicius, from Latin propitius, probably from pro for + petere to seek more at pro , feather Date: 15th century 1. favorably disposed ; benevolent 2. being a good omen ;… …   New Collegiate Dictionary

  • Propitiously — Propitious Pro*pi tious, a. [L. propitius, perhaps originally a term of augury meaning, flying forward (pro) or well; cf. Skr. pat to fly, E. petition, feather.] [1913 Webster] 1. Convenient; auspicious; favorable; kind; as, a propitious season;… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Propitiousness — Propitious Pro*pi tious, a. [L. propitius, perhaps originally a term of augury meaning, flying forward (pro) or well; cf. Skr. pat to fly, E. petition, feather.] [1913 Webster] 1. Convenient; auspicious; favorable; kind; as, a propitious season;… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • china — /chuy neuh/, n. 1. a translucent ceramic material, biscuit fired at a high temperature, its glaze fired at a low temperature. 2. any porcelain ware. 3. plates, cups, saucers, etc., collectively. 4. figurines made of porcelain or ceramic material …   Universalium

  • China — /chuy neuh/, n. 1. People s Republic of, a country in E Asia. 1,221,591,778; 3,691,502 sq. mi. (9,560,990 sq. km). Cap.: Beijing. 2. Republic of. Also called Nationalist China. a republic consisting mainly of the island of Taiwan off the SE coast …   Universalium

  • Financial history of the Dutch Republic — describes the history of the interrelated development of financial institutions in the Dutch Republic. The rapid economic development of the country after the Dutch Revolt in the years 1585 1620, described in Economic History of the Netherlands… …   Wikipedia

  • Catholicity in Canada —     Catholicity in Canada     † Catholic Encyclopedia ► Catholicity in Canada     The subject will be treated under three headings:     I. Period of French domination, from the discovery of Canada to the Treaty of Paris, in 1763;     II. Period… …   Catholic encyclopedia

  • William Byrd — (c. 1540 ndash; 4 July 1623) was an English composer of the Renaissance. He cultivated many of the forms current in England at the time, including various types of sacred and secular polyphony, keyboard and consort music ProvenanceOur knowledge… …   Wikipedia

  • San Francisco — San Franciscan. /san freuhn sis koh, fran / a seaport in W California, on San Francisco Bay: earthquake and fire 1906; United Nations Conference 1945. 678,974. * * * City (pop., 2000: 776,733) and port, northern California, U.S. San Francisco… …   Universalium

  • BALAAM — (Heb. בַּלְעָם, בִּלְעָם), son of Beor, a non Israelite diviner famous for his effectiveness, enlisted by Balak, king of Moab, to pronounce curses over the Israelites. The pronunciation Balaam reflects the Greek rendering of the name in the… …   Encyclopedia of Judaism

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»